Giuseppe Pellizza ëd Volped

Giuseppe Pellizza

Giuseppe Pellizza a l'era nassù a Volped ël 28 ëd luj dël 1868 e a l'é mòrt ambelelì ël 14 ëd giugn dël 1907.

A l'é stàit un pitor, prima dla corent divisionista, peui 'd cola social.

Sò quader pi famos a l'é Ël Quart Ëstat, ch'a l'é conservà a la Galarìa d'Art Moderna ëd Milan.


J'ani dla formassion modìfica

Fieul ëd contadin, a l'ha amprendù le prime técniche dël dissègn ant la scòla ëd Castelneuv Scrivia, a l'ha peui studià a l'Academìa ëd le bele art ëd Brera andoa a l'é stàit anlev ëd Francesco Hayez e Giuseppe Bertini.

Ant ël midem temp a l'ha arseivù ëd lession privà dal pitor Giuseppe Puricelli e a l'é peui stàit anlev ëd Pio Sanquirico.

A l'ha mostrà për la prima vira soe euvre a Brera dël 1885.

Furnì jë studi milanèis, Pellizza a l'ha decidù ëd seguité soa preparassion a Roma, ant un prim moment ant l'Academia'd San Luch e peui ant l'Academìa 'd Fransa a Villa Medici.

Delus da Roma, a l'ha chità la sità për andé a Firense andoa a l'é andàit ant l'Academia dle Bele Art con Giovanni Fattori coma magìster.

A la fin ëd l'ann académich a l'é andàit torna a Volped për dedichesse a la pitura dla natura. Nen sodisfàit da soa preparassion a l'é andàit a Bérghem, andoa ant l'Academia Carrara a l'ha fàit ëd cors privà con Cesare Tallone.

Dël 1899 a l'ha visità Paris ant ij di ëd l'Esposission universal e a l'ha peui studià a l'Academìa Ligustica 'd Génoa.

Ruvà torna a Volped dël 1892 a l'é mariasse con na campagnin-a, Teresa Bidone e da col midem ann a l'ha giontà a soa firma le paròle "da Volped".


J'ani dla maduridà modìfica

Ël pitor an costi ani-sì a l'ha bandonà la pitura a ampast për passé al divisionism; parèj a l'ha avù la possibilità 'd comparisionesse con d'àutri pitor che a dovravo costa técnica coma Giovanni Segantini, Angelo Morbelli, Vittore Grubicy De Dragon, Plinio Nomellini, Emilio Longoni e Gaetano Previati. Dël 1891 a la Trienal ëd Milan a l'ha fàit n'esposission e parèj a l'é dventà famos ëdcò përchè a l'ha seguità a fé d'esposission an tuta Italia.

Ël Quart Ëstat

Artornà a Firense dël 1893, a l'é andàit a l'Institut dë Studi Superior, a l'ha visità peui Roma e Nàpoli.

Dël 1900 a l'ha presentà a Paris l'euvra Lë specc ëd la vita. Dël 1901 a l'ha furnì soa euvra pì famosa Ël Quart Ëstat euvra che a l'avìa preparà an des ani dë studi e fatiga.

L'euvra a l'è stàita presentà n'ani dòp a la Quadrienal ëd Turin ma a l'ha pa arsèivù 'l favor dël pùblich e, al contrari, a l'é stàita na delusion për vàire litrà e artista amis ëd Pellizza.

Mòrtie Segantini, dël 1904 Pellizza a l'ha fàit un viagi an Engadina, leu segantian, për medité sle motivassion e l'ispirassion dël pitor che a l'era staje sò magìster.

Dël 1906, mersì a në spantiament sempre pì grand ëd soe euvre ant j'esposission nassionaj e anternassionaj, a l'é stàit ciamà a Roma, andoa a l'ha vendù n'euvra a lë Stat Italian: Ël Sol, destinà a la Galarìa d'Art Moderna.

A smijava che a fussa l'achit ëd na bon-a época ma con la mòrt ëd soa fomna dël 1907, l'artista a l'é cascà ant na granda depression, fin-a a la mira che aj 14 ëd giugn dël midem ann, quand a l'avìa ancora pa 40 ani, a l'é ampicasse ant sò studi 'd Volped.


J'euvre prinsipaj modìfica

  • Ël quart ëstat (Galarìa d'art moderna ëd Milan)
  • Fiuman-a (Academia ëd Brera ëd Milan)
  • Ambassador dla fam (Cìvica Galarìa d'Art Moderna ëd Milan)
  • Ël Sol (Galarìa Nassional d'Art Moderna ëd Roma)
  • L'amor ant la vita (Colession privà a Lonedo)
  • Lë sponté dël sol (Colession privà a Turin)
  • Lingerìa al sol (Colession privà a Milan)
  • Spassgiada amorosa (Pinacotéca Cìvica d'Àscoli Picen)
  • Pra fiorì (Galarìa Nassional d'Art Moderna ëd Roma)
  • Statua a Villa Borghese (Galarìa Nassional d'Art Moderna ëd Venessia)
  • Lë specc ëd la vita (Museo cìvich ëd Turin)
  • Ël nijà (Pinacotéca Cìvica ëd Lissandria)
  • Idili ëd prima (Colession privà)

Ij musé modìfica

Lista 'd musé che anté che a-i son euvre dl'artista:

  • Galarìa d'Art Moderna ëd Milan
  • Galarìa Nassional d'Art Moderna ëd Roma
  • Pinacotéca Cìvica ëd Lissandria
  • Pinacotéca cìvica d'Àscoli Picen
  • Galarìa Cìvica d'Art Moderna e Contemporania ëd Turin