The L Word

The L word (as les ði el uò:d e a veul dì "la paròla con la L") a l’é na serie televisiva american-a ch'a conta le stòrie 'd na companìa 'd lésbiche dla sità 'd Los Angeles an Califòrnia. Produssion, atris e përsonal técnich La sèrie a l’é stàita butà su da la produtriss hollywoodian-a Ilene Chaiken ansema a Steve Golin e Larry Kennar. Antra coj ch'a scrivo ij copion a toca armarché, oltra che la Chaiken istessa, 'cò Guinevere Turner e Rose Troche: dël 1994 ste doe-sì a l'han girà ansema 'n film (Go Fish!) che già anlora a mostrava j’istesse temàtiche sentimentaj e j'istess diàlogh svicc che peui i trovoma ant la sèrie The L world. La Turner, peui, a fa 'cò 'n përsonagi dë scondera 'mportansa ant la serie (col nòm ëd Gabby Deveau) antramentr che la Troche a l'é un-a dij regista. Coste tre (Chaiken, Turner e Troche) a son lésbiche për da bon, e j'ùltime doe a stavo ansema quand ch'a l'han girà «Go Fish!». La trasmission La sèrie a l'han tacala a giré dël 2003 e a dela a la television dël 18 ëd genè 2004 ant jë Stat Unì, antramentr che n'Italia d'l'8 dë stèmber 2004 a la dan ant sël canal satélit Jimmy e, dal 2006, La7 a l'ha falo vëdde la sèira tard; dal giugn al november dël 2007 a smon torna dj'episòdi già mandà. La sèrie a la dan ëdcò an Fransa, Gërmania, Anghiltèra, Lituania, Israel, Danimarca, ant ij pais dl'América latin-a, an Giapon, Coréa dël Sud e Canadà. Antra l'àutr, ën essend ël Canadà bilengh da lor as peul vëddlo tant an lenga anglèisa original che dobià an fransèis, col tìtol ëd Elles ("Loràutre"). A l'euj! An coste session-sì dla pàgina a peul esse contà la trama e chi a les a peul rovinesse la sorprèisa 'd com a va a finì! Prima stagion Përsonagi e atris Ant la prima stagion ij përsonagi prinsipaj a son, an órdin d’amportansa: Jenny Schecter (ampërsonà da Mia Kirshner) scritris, fidansà con Tim (Eric Mabius), a l'é 'n përsonagi sagrinà, complicà, ch'a sa nen se esse omossessual ò eterossessual; Bette Porter (Jennifer Beals), a l'é na fomna an cariera, diretriss ëd na galarìa d'art, ch'a la veul buté sù famija con soa amisa Tina Kennard; Tina Kennard (Laurel Holloman), ex dirigenta dël setor arsërca e dësvlup ant n'agensìa. A la veul caté na masnà e con Bette a son an camin ch'a sërco un ch'a-j daga dë sperma; Alice Pieszecki (Leisha Hailey), giornalista bissessual, a l'é 'l përsonagi pì ëd companìa e, pròpe për lòn, ai fin narativ a l'ha na fonsion sentral; a la ten un gràfich andova ch'as marca tute le relassion antra la gent ch'a la conòss: ën studiand-lo a l'ha dësvlupà la teorìa che tute le lésbiche a sio gropà antra 'd lor da na serie dë stòrie, con un màssim ëd ses passagi da 'nt l'un-a a l'àotra; Shane McCutcheon (Katherine Mœnning), pënnòira, a l'ha soa régola: «giumaj an-amoresse»: për lòn chila a l'ha pa mai na relassion fissa e a la cambia sempe compagna; Shane as fa peui noté për sò ategiament dës-ciolà e për sò andi dirèt ant ël contat con le përson-e; Dana Fairbanks (Erin Daniels), professionista 'd tènis, a l’è tut l'anvers che Shane: 'mbutà e nervosa, as n'ancala d'admëtte soa anclinassion sessual mach con soe amise; Kit Porter (Pam Grier), seur ëd Bette da la part ëd sò pare, cantanta e ex alcolisà, a l'é l'ùnich përsonagi amportant ch'a part e a resta eterossessual; Marina (Karina Lombard), tenutaria 'd na piòla praticà daj përsonagi contà ambelessì dzora e da vàire àotre lésbiche, ch'as an-amora 'd Jenny; Tonya (Meredith McGeachie), che 'nt ël cors dla sèrie as gropa con Dana. Antra le curiosità an sj'atris dla prima stagion, as peul buté che M. Kirshner a l'é na canadèisa con reìs bùlgare e ebrée; L. Hailey, nàita a Okinawa (an Giapon), a l'é lésbica për da bon; K. Mœnning a l'é parenta ëd Gwyneth Paltrow; K. Lombard a l’é nàita a Tahiti da na famija d'indian d'América. Trama As peul trovesse na serie 'd vicende amportante ch'a duro për vàire episòdi: da noté, tant për ël temp ch'a l'han daje che për la temàtica, l'evolussion dël përsonagi 'd Jenny, ch'a la taca eterossessual për finì che gnanca chila a la sa pa pì còs a la veul. Antra l'àotr, për bon-a part dël temp a la sta nen con j'àotre fije, lòn ch'a-j dà 'n rigoard tut particolar; motobin gròssa énfasi a ven 'cò dàita a le stòrie 'd Bette e Tina: prima a sò tentativ ëd caté na masnà e peui a la crisi 'd soa relassion; 'cò le vicende ëd Dana a l'han sò pèis, ancore che minor: prima soa relassion con na cusinera 'd sò club, peui soa neuva relassion con Tonya, e an mes a lòn la question sagrinà ëd sò coming out (paròla anglèisa che ant ës contest-sì a veul dì «riveleje al mond d'esse omossessual») për via d'un servissi d'areclam; gavà soa curta stòria con "Lisa", Alice a l'ha pa 'd vicende 'mportante. L'istess për Kit; Shane a la buta sù na relassion antortojà con n'atris, Cherie (antërpretà da Rosanna Arquette). Marina a la perd viaman d'amportansa e da përsonagi prinsipal ch'a l'era ant ël prim episòdi a la sghija giù 'd livel fin a vnì bele che na comprimaria a fin dë stagion. La prima stagion ëd L Word ass caraterisa cò përchè ant ël cors dj’episòdi a ven-o tratà na sèrie d’argument parej dl’anseminassion artifissial, ël “coming out”, ël mariagi omossessual, e via fòrt. Sconda stagion Përsonagi e atris Ant ël cors dla sconda stagion a-i son pì nen Marina e Tim, ma a ven-o butà tre neuv përsonagi: Carmen (Sara Shahi), disk-jockey ëd famija messican-a, prima as parla con Shane e peui as an-amora 'd Jenny. Helena Peabody (Rachel Shelley), na fomna dl'àota sossietà ch'a-j contend a Bette l'amor ëd Tina. Mark Wayland (Eric Lively), òmo eterossessual, ch'a butërà 'd telecàmere 'ndrinta a la cà 'ndova a son tramudasse (da coinquilin-e) Jenny e Shane, për ësmiceje. Ant ël cors dë sta stagion-sì as në va via 'cò Tonya. Curiosità: S. Shahi a l'è nàita an Texas da pare d'origin persian-a e mare messican-a; R. Shelley a la riva da Londra. Trama Ant la prima part dla stagion ël rapòrt an fra Tina e Bette, che a continua a focalisé l’atension dlë spetador; për la prima part dla stagion as ruso ma a la fin as buto torna ansema. Antrames a loràotre doe as buta Helena ch'as preuva a mandè a carte quaranteut ël travaj ëd Bette. Tina peui a sarà torna ch'a la speta na masnà e ant l'ùltim episòdi a-j 's duvertëran j'eve. Jenny a la resta pì nen an përsonagi andipendent: a va a stè con Shane, a la pija part a 'n master universitari dë scritura e a l'anandia na relassion con Carmen, che a la fin as butërà ansema a Shane. 'Cò ant ël rapòrt anfra Dana e Alice a-i sarà n'evolussion (e na amportansa an chërsùa ant la sèrie): ant le prime pontà le doe fije a serchëran dë stërmè sò amor, ma peui Dana as farà corage e a dëscarierà Tonya; però ël rapòrt, contut ch'a sia surtì al dëscuvert, a sarà nen tranquil për via dla gelosìa d'Alice. Kit prima a l'arleva la piòla 'd Marina (che as savrà peui ch'a l'avìa provà a massesse), peui a l'anandia na stòria deludenta con n'òmo marià, Beniamin. Mark a ven ossessionà da Shane. Rispet a la prima stagion, la sconda a l’é pì centrà ans le vicende amorose che an sij tema controvers, pura che a parlo un pòch pì soèns ëd polìtica. Tersa e quarta stagion Ste doe stagion-sì a son anco' nen stàite dàite da La7. Con la fin dla tersa stagion as n'andran Dana e Carmen, e a comparirà Max (Daniela Sea); për la quarta a vniran butà dij neuv përsonagi parèj ëd Jody (Marlee Matlin), Paige (Cristanna Loken), Papi (Janina Gavankar), Phyllis Kroll (Cybill Shepherd) a rivrà torna për quàich episòdi Marina. Crìtiche e compliment An su The L word la crìtica a l’é dividusse: da na part coj ch'a diso che The L word a dev sò sucess a le sene sessuaj (e an efet chèich trovà dij senegiador a sa na frisa ëd pòrno-soft, com ël cristian ch'a smicia le lésbiche con le telecàmere), da 'nt l'àotra la serie a l'è stàita saludà coma portadrapò dël moviment omossessual feminin, e nen mach përchè a smon la vita ëd na partìa ëd lésbiche, ma përchè a veul fè vëdde la normalità (për lòn ch'as peul avejla) dla vita ëd cole ch'a son ëd l'àotra sponda.