Avise (Ca nobiliar)

Avise Atestà dël: 1091 Prim personagi atestà: Ugo Prim tìtol atestà: sgnor d'Avise Mòt: Qui tost avise, tard se repent an piemontèis: Chi a decid ampressa as pent pian al dì d'ancheuj: estint dël 1729 Cola dj'Avise a l'é un-a dle ca pì veje dla val d'Osta, ën essend che soa prima atestassion coma sgnor d'Avise a l'é dël sécol ch'a fa XI. A l'é na famija ch'a l'ha dait vàire përsonagi al goèrn statal, a col religios e a la magistradura. Stòria dla famija Rèis imperiaj D'Ugo d'Avise a l'é restane la dedission ëd sò féod a l'Imperator Enrich IV. Sò fieul Arnulf d'Avise, vësco d'Osta, e Prior ëd la Colegià ëd Sant Ors a anandia la costrussion dël Ciòstr dla Colegià. Conflit con ij Savòja Për via ëd sò rapòrt diret con la ca imperial, j'Avise as arfudo dë firmé l'At ëd dedission valdostan dël 1191, che a buta bele che tuti ij feodatari dla val d'Osta sot a ij Savòja. Ën sentendse fòrt dl'anvestidura imperial a-j fan a Tomà I ël disdeuit dë sareje al pont levateuri dël Castel d'Avise an facia, quand a riva a visiteje. Për via ëd lolì a së smon-o ël tìtol ëd Pari. Dedission a ij Savòja La sitoassion as rangia dë 1243, quand un Guido d'Avise a-j fa at ëd dedission a ij Savòja a Morgex, e peui dël 1269 a ven arconfermà sgnor d'Avise a Sembrancher, ant ël Chiablèis. Famija dla Stat Savojart e promossion a Baron Dël 1480 Bonifass d'Avise a va con 800 armà a giuteje a Papa Sisto IV, ch'a l'é mnassà da ij Turch Otman. Dël 1552 Antòni d'Avise a firma un tratà ëd neutralità col Règn ëd Fransa a nòm dël Consej dij Trè Stat dël Ducà d'Osta. Dël 1663, an armérit për ij servissi fàit a lë Stat Savojard, Carl Emanuel II a-j fa Baron d'Avise. Dël 1692 ël Baron Fransesch Gàspar d'Avise a l'é un dij ses ostage pijàit dal General De la Hoguette e ëmnà a Chambéry, d'andova a riesso a scapé an na manera ch'a farà nasse vàire legende. Podèj polìtich e branch dla famija Ant sël pat d'esse Baron d'Avise, a resto sgnor ëdcò ëd Saint-Nicolas, Arvier e dla Valgrisanche. Ij component dla famija soèns a gionto al nòm comun ëd famija col dë sti teren, për conòsse un branch dla famija da 'nt l'àotr. Fin dla famija Ël darié mas-cc dla famija a l'é ël Baron Fransesch Gàspar II d'Avise, ch'a meuir dël 1729. J'arme dla ca Avise: arma azura con ansima un leon d'òr ch'a l'ha la lenga rossa Avise-Arvier: midema arma, con ansima na banda nèira trasversal, ch'a pòrta tre reuse d'argent Avise-La Mothe: midema arma, ma la banda a l'é d'òr e le reuse a son rosse. Bibliografìa Pedrini, Ennio (1965). Passeggiata tra i castelli (Val d'Aosta). Turin: Editoriale Pedrini.