Càuss (colp ëd pé)

Ant ël combatiment còrp a còrp, ant j'art marsiaj e ant jë spòrt, un càuss a l'é un colp dàit con na part dl'art anferior (pé, tibia, gënoj o da na mira genérica la gamba): an particolar, ant j'art marsiaj as parla ëd "càuss" cand ch'as frapa con ël pé o la tibia, antant che ij colp ëd gënoj a son denominà an manera diversa (ëd sòlit, "gënojà"). Ël càuss a l'é dovrà ant ël combatiment dzortut për ataché, ma a peul esse dovrà ëdcò tanme arma ëd difèisa ant ij confront d'àutri càuss (tanme lë "stop kick" ant ël Jeet Kune Do). An general, ij càuss a son pì lent che ij pugn e a son pì fòrt che ij colp con le man.

Ij càuss a son na part fondamental an vàire art marsiaj. Chèich esempi a son: ël wushu, ël karate, ël kick-boxing, ël tangsudo o ël taekwondo; d'àutre art, anvece, a deuvro gnun tipo ëd càuss, tanme ant ël cas dël judo o dla bòcs. D'àutre art marsiaj a peulo dovré chèich tipo ëd càuss, për esempi limità a j'atach a le gambe e a le part pì basse dël còrp ëd l'aversari.

A esisto un gran nùmer ëd càuss; tanti a l'han dij nòm sò e soens l'istess moviment a l'ha 'd nòm diferent ant le vàire art marsiaj. Cost a dventa ciàir dzortut cand ij paragon a son fàit antra j'art marsiaj ossidentaj e j'art marsiaj orientaj.

Esempi an kick-boxing

Càuss comun

Càuss frontal (front kick): càuss ëd facia - a l'é ëd forma "pistonà", ëd forma "possà" (push kick, pushing kick) o ëd forma "foatà" (Front snap-kick).
Càuss lateral (side kick): càuss da banda - a l'é ëd forma "pistonà".
Càuss semi-sircolar (semi circular kick): ëdcò càuss sircolar ëd 45 gré. Càuss dla categorìa dle técniche dite sircolar. A l'é realisà con ij galon ëd facia për mojen d'un moviment pendolar dj'art anferior antorn dij galon (moviment ëd ciusa dla cheussa an sël tronch) e as peul combinesse con n'estension viva dij ghëmmo. Parèj dij càuss sircolar, a visa ëd sòlit ai bërsaj lateraj dël còrp.
Càuss sircolar (roundhouse kick): - Càuss bass, Càuss median (middle kick, al livel dël tronch) o Càuss àut (high kick, al livel dla testa).
Càuss a gancio (hook kick): galon ëd facia o ëd profil.
Càuss andarera (back kick): galon dë schin-a.
Càuss ëd ramassa (sweeping). Forme prinsipaj: ramassà a cuciar o gancio. A esisto le ramassà rotante (tipo roundhouse-kick) e ranversà (tipo spinning hook-kick).

Ij càuss frontaj e lateraj, ëd forma "pistonà", an sj'art anferior a son autorisà për ij professionista e an chèich categorìa, ma pà an tuti ij pais.

A-i son vàire càuss ìbrid, parèj dël "lateral-frontal" (side-front) ch'a l'é un "càuss lateral" con ij galon pitòst ëd facia ch'a përmet ëd feje vnì dapress dle técniche ëd pugn tant dovrà an difèisa ativa.