La cesa
La cesa ëd Santa Maria dl'Assonsion a l'é la cesa parocial d'Elva e a armonta a la metà dël sécol ch'a fa XIV. L'edifissi a l'é arnomà për un cicl ëd piture fiamenghe ch'a mostro la vita ëd Marìa e na Crocifission dël 1493 dël pitor Hans Clemer.

Stòria modìfica

La cesa atual a l'é l'arzultà 'd vàire modìfiche ant ël corsi dij sécoj, ma a l'é stàita costruìa ant la sconda mità dël Tërzent (le prime sorgiss a armonto al 1355) ant la posission anté ch'as dovìa trové na caplin-a ch'a fasìa da edifissi 'd cult për le borgià dj'anviron. La cesa a l'avìa mach na navà con ingress dal camposant. A la fin dël Quatsent la cesa a ven angrandìa, as costruisso 'l presbiteri voltà, ël cioché e àutri locaj, mentre che l'ingress a ven portà an sël fianch ossidental. A la fin dël Sessent la navà prinsipal a ven slongà an diression stentrional (a drita dl'ingress). Dël 1762 ël trames dnans a l'ingress a ven përtusà e a ven creà la capela 'd San Pancrass.

L'estern modìfica

Ël portal
Sota la vòlta d'ingress, a l'é murà na stele roman-a con l'inscrission VICTORIAE/AUG/VIBIUS CAESTII. Ël portal a l'é an stil tard romànich, con decorassion rosse pintà an sle cornis ëd l'arch e an sle colonin-e dij piedrit. Le trav sota j'arch a son decorà con teste simbòliche d'òm e d'animaj. Ant la lunëtta a l'é afrescà na Madòna an tròno con Gesù masnà e doi àngej, pitura dël Quatsent ch'a ven atribuìa a Gioann Baleison.

L'intern modìfica

Ël beneditin an pera, murà a snistra dla porta d'ingress, a l'é datà 1463 e a l'é euvra dij Frèj Zabré 'd San Damian. Ël batisteri sculpì a armonta a la fin dël Tërzent e a l'é costituì da doi bloch an pera decorà con quatr bande orizontaj ch'as dësvlupo an sle eut faciade. L'intrada dël presibiteri a l'é marcà da 'n grand arch an pera verda sculpì con alegorìe dël Mal e figure fantasiose.

J'afresch dël presbiteri a armonto a la fin dël Quatsent e a son un ëd j'esempi pì conossù dlë stil tard-gòtich an Piemont. A son stàit eseguì an doi tornà diferente: j'afresch ëd la vòlta a armonto a j'agn Ëstanta e a mostro ij quatr evangelista coi sò sìmboj tradissionaj (ël Tetramorf), an diàlogh coi quatr Dotor ëd la Cesa; j'afresch dij trames a son stàit piturà da Hans Clemer (dagià conossù 'me 'l Magìster d'Elva) dël 1493. An sij mur lateraj a son arfigurà le stòrie dla vita 'd Maria, an sël trames ëd fond a l'é arpresentà na Crocifission fiamenga, ch'a mostra dagià j'influss ëd l'art dl'Arnassiment. Al sènter ëd la sen-a a-i é la Cros ëd Crist, ai fianch ij doi ladron dont le boche le ànime a son fàite seurti da n'àngel e da 'n diav. Dantorn a la cros a son mostrà la Madlen-a ai pé 'd Crist, la Vèrgin sagrinà con le pìe fomne, ij soldà ch'a ruso për spartisse la tùnica 'd Gesù.

Hans Clemer: stòrie dla vita 'd Maria
Hans Clemer: la Crocifission