Gentiana purpurea

?Arginsan-a porpra Classìfica sientìfica Regn: Planctae Division: Magnoliophyta Class: Magnoliopsida Órdin: Gentianales Famija: Gentianaceae Géner: Gentiana Specie: G. purpurea Nòm binomial Gentiana purpurea (L. 1753) Descrission A l'é na pianta ch'a viv sempre, con la gamba sempia e drita, silìndrica e veuida, auta da vint a sessanta cm. A l'ha dle feuje pla verd brilant, ovaj e a lansa, con bòrd anter e sinch nervadure. Le fior a son riunìe an ponta dla gamba o a l'assëlla dle feuje dë dzora, an fass da un a tre, a ciòca, spartìe an su an part rionde, porpra da fòra, giaunastre e pontegià da drinta. Ambient A l'é na fior pòch comun-a dij pra pasturà e dij bussoné alpin, da 1400 fin a 2200 m. Fioridura Da luj a agost. Particolarità Specie proteta. Scond Plini, j'arginsan-e a devo sò nòm a Gensi, re dl'Iliria, che për prim a l'avìa notane le proprietà medissinaj. As cheujo le reis ëd le piante madure, an otonn o a l'inissi dla prima e as fan sëcché; a son dotà d'assion contra la frev e a stìmolo le funsion digestive, an pi a son tòniche ant jë stat ëd fatigament. L'arginsan-a a l'é dovrà dcò ant la fabricassion ëd licor e caramele. Fior Arferiment bibliogràfich për chi a veul fé dj'arserche pì ancreuse Gentiana purpurea (L. 1753)