Lagh Texcoco

Ël lagh Texcoco a fasìa part ëd na serie 'd lagh, che ancheuj a esisto squasi pì nen, colocà a sud-est ëd la Val dël Méssich, al sènter ëd la Repùblica Messican-a dël di d'ancheuj. L'estinsion ëd costi lagh a l'é ancaminà an época pre-colombian-a quandi la popolassion local a l'ha tacà a constrùe d'ìsole artifissiaj ant la part pì bassa dla lagun-a, për avèj pì tèra da masové o, ant ël cas ëd Tenochtitlán, per fé 'd neuv pais. Ant ël sécol ch'a fa XVII, quand jë spagneuj a l'avìo conquistà costi teritòri che a l'avìo ciamà Nueva España, la capital ëd cost neuv regn a l'era stàita stravirà da vàire inondassion. Parèj jë spagneuj a l'han pensà 'd construì d'euvre 'd drenagi che, seguità dai govern dël Méssich indipendent, a l'han portà a la dësparission dij sìnch lagh ch'a formavo 'l sistema. Cost sistema 'd lagh ëd la val dël Méssich a l'era formà dai lagh ëd Zumpang, Xaltocan, Texcoco, Xochimilco e Chalco. L'eva ëd costi sìnch lagh a l'era pa la midema daspërtut: ij lagh Xochimilco e Chalco a j'ero doss antramentre che j'eve dij lagh Texcoco, Zumpang e Xalcotan a j'ero amère e salà. Gnun ëd costi lagh a l'avìa dl'eva che as podìa bèive e parèj già j'antich a dovravo costa eva për gavé la sal.