Lebensborn

Ij Lebensborn (fontan-e ëd vita) a j'ero d'anstitussion butà an pé dai nasista për dësvlupé la rassa arian-a. Creà dël 1935 për inissiativa ëd Heinrich Himmler e dirigiù da j'SS, a servìo për fé nasse e anlevé dij gognin destinà a formé la classa dirigenta dël grand ëstat a vnì. A l'ancamin, coste masnà a j'ero cole ëd tòte mare, ch'a-j bandonavo, peui a son ëstàite concepìe a pòsta da dle fomne arian-e e dj'SS. Dal 1939 as son giontasse dij fanciòt gavà a soe famije ant ij pais gionzù a l'Almagna o ocupà. Sernù an fonsion ëd criteri rassiaj (biond, euj bleu e via fòrt), a son ëstàit germanisà a fòrsa ant ij Lebensborn e peui afidà a dle famije alman-e. Ël nùmer ëd costi cit a së stima a 250.000, dont mach ël 10% a son ëstàit artrovà a la fin dla sconda guèra mondial.