Pompeu Fabra

Pompeu Fabra, 1930 Pompeu Fabra i Poch (Barslon-a, 20 fërvé 1868 - Prades, 25 dzèmber 1948) a l'é stàit un gramàtich catalan, autor ëd le nòrme ëd la lenga catalan-a moderna. Ingegné industrial, già da giovo a l'é dedicasse a lë studi dël catalan. Tra 'l 1890 e 'l 1891 a l'ha cissà na campagna, trames a l'arvista L'Avenç, për arformé l'ortografìa catalan-a con Jaume Massó i Torrents e Joaquim Casas i Carbó. Fabra a l'ha peui partecipà al prim Congress Internassional ëd la Lenga Catalan-a (1906). Dël 1912 a l'ha publicà la gramàtica dla lenga catalan-a (an ëspagneul), un ritrat motobin viv ëd soa produssion che a resta un-a 'd soe euvre pì bele. A l'é peui mudasse a Bilbao andoa a l'ha otnù na càtedra 'd chìmica e a l'ha seguità a studié ij grand romanista; dël 1911 a l'é andàit torna an Catalògna an mudand-se a Badalon-a, për esse professor ëd catalan (càtedra creà për l'ocasion da la Deputassion ëd Barslon-a) e mèmber ëd la session filològica ëd l'Institut d'Estudis Catalans, dont a l'é peui stàit elegiù pressident. Dël 1913 l'Institut a l'ha creà le neuve nòrme ortogràfiche e quàich ani dòp (1917) ël Dissionari ortogràfich e la Gramàtica catalan-a (1918). Fabra a l'é dedicasse 'dcò a l'educassion, an ëscrivend ël famos cors intermedi 'd gramàtica catalan-a, publicà da l'Associació Protectora de l'Ensenyança Catalana (1918). Miraco l'euvra pì famosa 'd Fabra a l'é stàita 'l Diccionari general de la llengua catalana (1932), che a l'ha creà le fondamenta dël futur dissionar ëd l'Institut. An col midem ann-lì a l'é stàit nominà professor ëd l'Università 'd Barslon-a. Dël 1934, ant j'ani ëd la Sgonda Repùblica, a l'é stàit ampërzonà an dventand ancora pì popolar. Quandi ij nassionalista a l'han vagnà la guèra (1939), a l'é scapà an Fransa, andoa a l'ha vivù a Paris, peui a Montpellier e a Prades anté che a l'é mòrt. Ancora al di d'ancheuj Fabra a resta 'n përsonagi motobin amà dai catalan. L'Università 'd Barslon-a a l'ha sò nòm.