Probabilità

Chèich dà a ses face. Ël conset ëd probabilità, dovrà a parte dal sécol ch'a fà XVII, a l'é dventà con ël passé dël temp la fondamenta ëd vàire specialità sientìfiche, combin ch'a sia pa restà unìvoch. Dzor dë sto conset as basa dzortut na part ëd la statìstica, ch'a l'é dovrà da vàire siense sia naturaj che sociaj. Definission An probabilità as considra un fenòmen osservàbil mach dal pont ëd vista dla possibilità ch'as verìfica o nò, sensa vardé soa natura. Tra le doe estreme, dite event sert (për esempi: tirand un dà as oten un nùmer comprèis tra 1 e 6) e event pa possìbil (oten-e 1 com total quand as tiro doi dà), as treuvo dj'event pi o men probàbij. Definission clàssica Scond la definission clàssica ëd probabilità ("clàssica" miraco përchè a l'é stàita la prima), la probabilità ëd n'event a l'é ël rapòrt tra ël nùmer dij cas favorévoj a l'event e ël l nùmer dij cas possìbij, mach che costi ùltim a l'abio tùit la midema probabilità. Sta definission as dis ch'a sia ëd Pierre Simon de Laplace e donca a l'é ëdcò ciamà definission clàssica ëd Laplace.