Proverbi piemontèis

Presentassion Costa-sì a l'é na pàgina dedicà ai tanti proverbi piemontèis. Për comodità a son an órdin alfabétich. Lista 'd proverbi A A basta nen avèj rason, a venta trové chi ch'av la dà. A caté quatr euj, a vende un. A diso che a ciamé as perd mai gnente. A gené minca di as va a compré. A-i é nen bela scarpa ch'a ven-a nen savata. A-i é nen ëd pì bel che na facia contenta. A-i é pa basta 'd fen e 'd paja për stopeje la boca a la canaja. A l'é bastansa sgnor col ch'as contenta ëd pòch. A l'é mej aussesse da tàula con la fam che con la pansa tròp pien-a. A l'é mej esse padron ëd na barca che capitani d'un bastiment. A l'é mej n'aso viv che 'n dotor mòrt. A l'é mej porté ij sòld an drogherìa ch'an farmacìa. A l'é mej un cativ acòrdi che na bon-a sentensa. A l'é mej un frangoj an man che na griva da lontan. A l'é pì prest ciapà un busiard che un sòp. A le pòrte dël Paradis san Michel a l'ha la balansa, tant ij bej coma ij brut, san Michel a pèisa tut. A l'é un cativ mësté col ch'a manten nen l'ovrié. Al pòver a-j manca 'l pan, a l'avar a-j manca tut. A magg a ventrìa ch'a pissèisso gnanca ij rat. Amor ëd padron e vin an fiasch, ancheuj l'é bon, doman l'é vast. A na sa pì un mat a soa ca che un savi a ca 'd n'àutr. An boca sarà a-i intra gnun-e mosche. An bon-a companìa a-i é nen malinconìa. Andoa a-i é tanti ch'a comando le còse a van com a peulo. Ant ël mond l'un ciola l'àutr, ma mi son sempi l'àutr. A otóber cròta e vin, as lasso nen da la sèira a la matin. A paghé coma a meuire a-i é sèmper temp. A pijé a bzògna core ma a paghé a bzògna andé adasi. A San Clement (23 ëd novèmber) l'invern a buta ij dent. A San Giaco e a Sant'Ana, la pieuva a l'é tanta mana. A San Lorens (10 d'ost), l'uva a tenz. A San Simon (28 d'otóber), la vantajin-a 'nt ël canton. A Santa Catlin-a stërma le vache ant la cassin-a. A Santa Madlen-a, la nos a l'é pien-a. A Sant'Ana a cor l'eva për la pian-a. A sbalia ëdcò 'l prèive a dì la mëssa. Aso vej, bast neuv. As peul nen avèj l'amel sensa avèj le mosche. A stanta a së stanta. A sto mond tut a ven a taj, fin-a j'onge a plé l'aj. A val pì n'aso a ca soa che un dotor a ca d'àutri. A venta nen chité 'd sëmné për paura dij passaròt. A venta onze le roe dël chèr s'as veul nen ch'a schërzin-o. Avril a l'ha tranta di, ma s'a pieuv trantun, a fa mal a gnun. Avril bagnà, pan për tuta l'anà. B Bèiv dël bon vin e lassa andé l'eva al mulin. Braje 'd tèila e mlon, a stèmber a son pì nen bon. Bzògna adatesse a le circostanse: mangé 'd pan s'a-i é nen ëd pitanse. C Chi a l'é prudent a l'ha nen dëbzògn dij consèj ëd j'àutri. Chi a nass bela as pòrta la dòta ant la scarsela. Chi a nass ësfortunà a-j pieuv an sël cul s'a l'é setà. Chi a sëmna për pieuva a sëmna pì d'erba che 'd gran. Chi a stà për nijé a l'ha nen dëbzògn ëd consèj ma d'agiut. Chi a veul caté ch'a cata sël mërcà, chi a veul vende ch'a venda a ca. Col ch'a n'ha pòchi a va tard a fé la spèisa. Con ij sòld e l'amicissia as romp ël còl ëd la giustissia. D Da Santa Catlin-a a Natal a-i é 'n mèis ugual. Dije a na fomna ch'a l'é bela e 'l diav a-j lo arpet set vòlte. Dzèmber geilà a va nen dëspresià. Dzèmber tròp bel a marca pa 'n bon ann novel. E Ëd fam a l'é mai mòrtije gnun. Ël lìber sarà a fa nen l'òm litrà. Ël pan son a fà vnì mut. Ël sol ch'as alva as alva për tuti. Ël tòrt a l'é un bel fieul ma a-j é gnun ch'as lo pija. Ël vent a intra mai andoa a peul nen seurte. Eva 'd giugn a ruin-a 'l muliné. F Fërvé a l'é curt, ma s'as gira andré a l'é pes d'un turch. Fërvé a l'é 'l mèis che le fomne a parlo pì pòch. Fiòca 'd fërvé a buta pòch gran ant ël grané. Fiòca dzembrin-a a dura fin ch'a dura la brin-a. G Gené a fà 'l pecà e magg a l'é ancolpà. Gené pòver d'eva a fà 'l paisan rich. Gené s'a pieuv o fiòca, carestìa nen pòca. Giugn travajeur a pòrta a ca 'l boneur. I Ij temporaj ëd San Pé a fan tramolé. Ij vej a pianto la vigna e ij giovo a vendëmmio. L La blëssa a va e ven ma la bontà as manten. La fiòca an sla feuja l'invern a dà pì nen neuja. La fiòca 'd Santa Catlin-a a varca pì nen la sima. L'amis a venta coregg-lo an segret e laudelo an pùblich. La ròba sgairà a l'é bon-a për gnun. La pieuva 'd magg a fa chërse l'erba e calé 'l gran. La sal a l'é ël condiment dij pòver. L'aso ch'as conòss nen a chërd d'esse un caval. L'avar a fa come l'aso ch'a pòrta 'l vin e a bèiv l'eva. La boca a l'é nen ëstraca s'a sà nen ëd vaca (sensa finì ëd mangé con un tòch ëd formagg) La rason as da a j'aso. La tempesta 'd magg a pòrta via vin, pan e formagg. Le lej ëd Turin a duro da la sèira a la matin. Le paròle a son com le cirese: un-a a tira l'àutra. L'eva dòp San Bartromé a l'é mach pì bon-a për lavesse ij pé. Luj bel, pronta ij botaj. Lun-a neuva për tre di a preuva. M Martin cit a l'é mòrt për ij fastudi dj'àutri. Mentre 'l can as grata la levr a scapa. Minca uss a l'ha sò tabuss. N Na pieuva 'd fërvé a val ël giuss dl'aliamé. Novèmber a va an campagna e a dëspeuja la castagna. 'N pòch d'onestà a stà bin ëdcò a ca dël diav. P Përchè l'amicissia a tegno a-i va 'n sistin ch'a vajo e l'àutr ch'a vegno. (Proverbi canavzan) Për conòsse 'n furb a-i va 'n furb e mes. Për la companìa a l'é mariasse 'dcò un prèive. Për San Matìa la tèra a fìa. Për San Michel la marenda a vòla 'n cel. Për tuti ij Sant (1m ëd novèmber), maniòt e guant. Për un trist, sent na patiss. Polenta, polentà, pansa pien-a e mal mangià. Prima 'd dé 'd bon consèj a venta dé 'd bon esempi. Q Quand a-i nass un fieul la ca a l'é pontalà. Quand a tron-a a stèmber, ël vin a versa dal botal. Quand che Superga a l'ha 'l capel, ò ch'a fà brut ò ch'a fà bel. E cand che 'l capel a 'l l'ha nen d'autut ò ch'a fa bel ò ch'a fa brut. Quand a pieuv d'agost, a pieuv amel e most. Quand as compra a-i va na bon-a vista. S San Giaco a versa la cossa e Sant'Ana a ampiniss la tan-a. San Pàul e San Pé piovos, për tranta di a son danos. Santa Bàrbara e San Simon, liberene da la lòsna e dal tron! S'a pieuv a la Madòna a l'é 'ncora bon-a. S'a pieuv a San Bartromé a val pì nen në dné. S'a pieuv a San Bernard a l'é già tròp tard. S'a pieuv a San Filip ël vignolant as fa rich. S'a pieuv a San Gal, sent di sensa fal. S'a pieuv a San Gorgòni, tut l'otogn a l'é 'n grand demòni. S'a pieuv a San Lorens a l'é 'ncora a temp. S'a pieuv a San Medard për quaranta di a na fa part. S'a pieuv a San Ròch a l'é bon-a 'ncora 'n pòch. S'a pieuv a Santa Cros, a-i robata tute le nos. S'a pieuv ël di dl'Assension a fa tanta eva e pòch baron. S'a pieuv ël quìndes d'agost, tanta melia e tant most. Se 'd mars a tron-a, botaj e arbi catoma. Se ij giovo a savèisso e ij vej a podèisso! Se l'alba a l'é bruta a San Michel, otóber a sarà pì brut che bel. Se San Michel as bagna j'ale, a pieuv fin-a a Natal. T Tant l'amor, com la mnestra 'd faseuj, a veulo në sfògh. Testa càuda e pé càud. Trist col rat ch'a l'ha mach un përtus. Tute le vòlte ch'as rij as gava 'n ciò da la cassia. U Un pare a manten set fieuj e set fieuj a manten-o nen un pare. V Veuja o nen veuja, Avril a veul soa feuja.