Sambuch

Sambuch (Sambuco an italian; Lou Sambuc an ossitan) a l’é un comun ëd 102 abitant dla provincia ëd Coni, ant l'àuta Val dë Stura. La comun-a a l'ha na surfassa motobin estèisa (47 km²). L'àrea urban-a as dësvlupa ansima a tre livej: ant la part àota Sambuch (consèntrich) andova, an sla contrà prinsipal "Umbert I", as treuvo squasi tuti ij servissi prinsipaj; ant la part mesan-a Clàusio andova as treuva ël Cioché Cìvich ëd San Bartromé; ant la part bassa Vilëtta andova a l'é dësvlupà l'anlevament con davzin-a l’àrea dle casermëtte (51.000 m2 con 16 edifissi dovrà fin a j'agn 1980). Etimologìa Ël nòm dla comun as pensa ch'a ven-a probabilment da l'omònima pianta ch'a l'é presenta an coste zòne ma 'dcò da la sambuca, n'antica arpa triangolar dovrà an sirimònie religiose. Stòria Le prime abitassion ant la zòna ëd Sambuch a j'ero situà ai pé dij mont Bersajo e Nebios. Ant un second temp cost’àrea a l'é apartenùa ai domini dle vàire casà ëd Piemont coma Angiò, Savòja e ai Marchèis ëd Salusse. Ant j'ani ‘20 Sambuch a l'é dësvlupasse sota ël profil edilissi ant ël setor militar. A l'é costruisse l'àrea dle caserme (16 struture ansima 15.000 m2) e chèich edifissi andrinta ël pais. Dzora al pais a l'é stàita costrùia la "Galarìa Comand", na galarìa andrinta la montagna con na rampa interna ëd passagi e un pont d'osservassion ant la montagna. Economìa Mersì al grand teritòri e a l'assensa d'industrie e similar, l'atività prinsipal a l'é l'agricoltura, specialment l'anlevament ëd vache e fèje, an particolar dla Fèja Sambucan-a, rassa tìpica dla Val. Un ròl important a lo coata 'dcò ël torism mersì al patrimòni naturalìstich e ambiental e al bon nùmer dë struture d'acujensa an pais. Coltura Area Minoransa Lenguistica Ossitana Comun-a Fiorìa Sambuch a l'a otnù për ël 2009 la 4a Fior (màssim arconossiment) al Concors Nassional Comun-e Fiorìe, prim fra le cit comun-e, a dimostrassion dël soen dël Pais. Ëdcò ant ël 2010 la Comun-a ëd Sambuch a l'a otnù ël màssim arconossiment ëd la 4a Fior, otnù mach da 26 comun-e an tuta Italia. Gesie Madona dël Rocass La gesia prinsipal a l'è dedicà a Santa Marìa. Situà ansima a në spron rocos, a armonta al sécol ch'a fa XVI e a l'é an stil baròch. San Giulian A l'é na capela romànica dedicà al patron San Giulian, as treuva ant ël mes dël simiteri e a armonta al sécol ch'a fa XII. Le monòfore an pera ëd tov a son la caraterìstica prinsipal dl'edifissi religios. Le gesie dle frassion Ant la frassion Morion a l'é presenta la capela ëd San Lorens e ant la frassion Chiardolëtta cola ëd Sant'Ana. Edifissi d'anteresse Ant la frassion Clàusio as treuva ël cioché ëd San Bartromé costruì ant la metà dël 1500 an posission ëd contròl ëd tuta la val. Associassion A Sambuch a-i é la Pro Loco ch'a organisa le manifestassion ricreative e culturaj dël pais Sambuch a fa dcò part ëd : Region Agraria n. 4 - Àuta Val dla Stura ëd Demont Rej dle Comun-e Solidaj: Comun-e dla Tèra për ël Mond (Recosol) Àrea Minoransa Lenghìstica Ossitan-a Prodot tìpich L'Agnel sambucan a l'é stàit riconossù coma Presidi Slow Food e prodot tradissional. Amel biològich, mersì a l'àuta qualità ambiental. Aministrassion A j'elession aministrative dij 27 e 28 magg 2007 j'abitant ëd Sambuch a l'an decidù an massa ëd nen andé a voté për ël sìndich, për protesta contra le dimission ëd col ëd prima ch'a l'avìa dagià fàit doi mandà consecutiv. Mach 5 eletor dij 127 totaj a son andàit a voté fasend registré na vitòria ëd Massimo Calleri (No Euro) për 4 vot a 1 creand n'arsonansa mediàtica an tuta Italia. Con na sentensa dla Cort ëd Cassassion, ël sìndich Massimo Calleri a l'é stàit diciairà incandidàbil e inelegìbil. Ancheuj la comun-a a l'é comissarià për lon ch'a rigoarda sìndich e gionta, ma ël consèj comunal a restrà an ufissi fin-a a j'elession comunaj ch'a as tenran ant la prima dël 2011.