Ël Santuari dla Consolà a l'é an piassa dla Consolà a Turin.
As chërd ch'a sia stàit fondà da re Arduin.
As treuva anté ch'a-i era na cesiòta consacrà a Sant Andrea dësblà aj temp dj'anvasion dij Visigòt.
Dla cesa pì antica a-i resto chèich part, anglobà ant le costrussion pì tarde.
Andrinta a sa cesa a-i era na mistà dla Madòna, ch'a l'era spërdusse.
As conta che un di, un bòrgno ëd Briançon a l'avrìa avù n'aparission dla Madòna e che chila a l'avrìa arcomandaje d'andé a Turin për podèj torna s-ciairé.
Rivà a Turin, an sël leu dla veja cesiòta, ël bòrgno a l'avrìa torna podù vëdde e a l'avrìa s-ciairà la mistà përdùa dla Madòna.
A l'ancamin dël sécol ch'a fa XVII la cesa a l'era stàita restaurà da Ascanio Vitozzi.
Për memòria dël miràcol, dal 1678 al 1703 a l'han costruì la cesa ch'a-i é al di d'ancheuj, sij dissegn ëd Guarino Guarini.
Dël 1714 ël presbiteri a l'é stàit agrandì e a l'han faje n'autar neuv, su proget ëd Filippo Juvarra.
Dël 1854-1864 a l'é la neuva fassada ëd Pietro Anselmetti e dël 1896-1904 l'agrandiment dël presbiteri, cudì da Carlo Ceppi.
Andrinta, la cesa a cudiss d'euvre ëd Perucca, Clemente (sécol ch'a fa XIX), ëd Moncalv (sécol ch'a fa XVIII), ëd Crosato e ëd Gonin.
Ant la capela a snistra dël presbiteri a son goernà doe bele statue ëd Vincenzo Vela, dël 1861, ch'a figuro j'argin-e Marìa Teresa e Marìa Adelàide an ginojon.
Da banda dla cesa a s'àossa ël cioché 'd Sant Andrea, dël sécol ch'a fa XI, ùnich esempi ëd romànich ch'a-i resta a Turin.
Durant la restaurassion dla cesa ant ël 1885 a son ëstàite dëscoatà dle reste ëd na tor angolar dla sinta roman-a.
Durant ij bombardament dij 12-13 d'ost 1943, la part esterna dla capela a drita dl'autar magior a l'era drocà, con dann për l'autar magior, e la canònica antra contrà Giulio e la cort a l'era stàita dësblà.
