Tòni

Ël tòni a l'é 'n géner literari tìpich ëd la literatura piemontèisa. As trata d'un componiment d'orìgin popolar e d'argoment ëd sòlit facessios o satìrich. Ij prim esempi ch'a sio rivane a armonto al sécol ch'a fa XVII, ma a l'é bel fé che cost géner a sia pì antich. Ël sécol d'òr dij tòni a l'é ël Setsent. Ël tòni a l'é organisà an stròfe ëd quatr o eut vers, rimà an manera varia. L'orìgin dël nòm A-i son doe ipòtesi ansima a l'orìgin dël nòm tòni. N'ipòtesi a lo fa rivé dal nòm ëd përson-a Tòni, dal përsonage che ant le comedie a arpresentava ël campagnin, soens poch istruì ma 'd sust; n'àotra a lo fa ven-e da la paròla spagneula tonos, dal latin tonus, visadì canson. An efet ij tòni a son ëscasi sempe definì ëdcò canson e a dovìo esse compagnà da la mùsica.