Vìtima

Na vìtima a l'é na përson-a ch'a patiss përsonalman un dann. A l'é na përson-a ch'a patiss ëd brut tratament, j'ingiustissie dj'àutri, o ch'a subiss le conseguense ëd n'assident, ëd na catàstrofe, d'un cataclisma. Ij dann patì da la vìtima a peulo esse 'd vàire tìpo: fìsich, corpora, psìchich, moraj o econòmich. A-j fa damanca d'inissiative logìstiche, medicaj, giurìdiche, sossiaj o psicològiche (da sole o combinà) për torné a na forma 'd vita normal. Bele che j'òm a l'han na capassità d'arpijesse ciamà dle vire resiliensa, l'apògg ëd cheidun o l'apartenensa a na comunità tansipòch compatissanta a son dij fator ch'a giuto ël ristabiliment ëd la vìtima. Ël prim agiut che na vìtima a arsèiv a peul esse determinant për la bon-a evolussion ëd sò ristabiliment spontani ëd soa antegrità e 'd soa autonomia. La vìtima a l'é un-a dle tre përson-e dël terno vìtima-salvtor-përsecutor descrivù an anàlisi transassional. Vìtima d'un dann ëd travaj pùblich An drit aministrativ as considera che j'euvre pùbliche o ij travaj pùblich a devo esse 'd profit për tuti ant l'istessa manera. Costa ugualiansa a l'é rompùa se cheidun ch'a l'ha pagà l'euvra (con soe taje) a l'é pà benefissiari (përche vìtima). Costa vìtima a peul antlora avèj tre statù: La vìtima partissipanta: costa-sì a l'é pa la situassion pì favorévol për la vìtima, dagià che chila-sì a l'ha 'n vantage dal travaj o da l'euvra pùblica. A-j s'àplica donca un regim ëd responsabilità për colpa (visadì ëd drit comun). A toca a la vìtima ëd porté la preuva dla colpa dl'aministrassion. La vìtima utent: a dev fé n'usage diret dl'euvra pùblica. As aplica antlora ël regim ëd responsabilità 'd colpa presumùa dl'aministrassion. La vìtima tersa: cost-sì a l'é ël cas con pì 'd vantage për la vìtima. La presunsion ëd colpa sempia a peul tutun esse arvirà se a-i é pà 'd mancanse ëd manutension normal. As aplica ël regim ëd responsabilità sensa colpa.