Soleri
   
Stat:

Italia

Region:

Piemont

Provincia: Provincia ëd Lissandria
Nòm 'n italian: Solero
Coordinà: Latitudin: 44° 55′ 11.6′′ N
Longitudin: 8° 30′ 26.9′′ E

Mostra an sla carta
Autëssa: 102 m s.l.m.
Surfassa: 22,55 km²
Abitant: 1.665 (2019)
Comun dj'anviron: Flissan, J'Ovij, Lissandria, Quargnent
CAP: 15029
Prefiss tel.: 0131
Còdes ÌSTAT: 006163
Còdes fiscal: I798 
Sant protetor: san Brun 
Festa dël borgh: 18 ëd luj 
Comune
Posission dël comun an Piemont


Sit istitussional

Soleri (ëdcò Solìare ant la parlà dël pòst, Solero an italian) a l'é un comun dël Piemont ëd 1.665 abitant [1], ant la provinsa ëd Lissandria.

Ël pais a resta ant la porsion ossidental ëd la pian-a lissandrin-a, an sla riva stentrional dël Tani.

Stòria modìfica

Ël teritòri 'd Soleri a l'é abità da n'época motobin antica: j'artrovament archeològich davzin a la cassin-a Urban-a, a òvest dël pais, a mostro che le tère a j'ero dagià popolà ant l'Età dël bronz. An época stòrica, le prime fondassion a armonto a l'época roman-a: la posission dël pais davzin a la via Fulvia, che da Derthona an passand për Forum Fulvii a mnava a Hasta, davzin al Tani ch'as podìa bin navighé e traversé, a l'ha facilità la creassion d'ansediament ruraj. A smija ch'ël nòm ëd Soleri a peussa derivé da Solarium, valadì cà rùstica. Ant l'Àuta Età 'd Mès, a l'época dla dominassion dij Franch ëd Carl Magn, Soleri a l'é concedù an feod a l'abassìa fransèisa 'd San Martin a Tours. Dël sécol ch'a fa X, për dësfendse dai ravagi dij Norman, ij monio a traslo le arlichie 'd san Perpetuo ant la cesa dël pais, che a le guerna ancora ancheuj. Dël 1048 a Soleri a nass san Brun, ch'a vnirà vësco 'd Segni, abà 'd Mont Cassin e peui sant protetor dël pais. Dël 1090, Soleri a l'é cedù a Bonifass, marchèis ëd Monfrà. Dël sécol ch'a fa XI ël pais a marcava 'l confin oriental dla Diòcesi d'Ast [2]. Dël sécol ch'a fa XII, la popolassion dël pais a lassa la vila vèja, ch'a l'era tròp sogetà a le inondassion dël Tani, për tramudesse 'n pòch pì an àut an sla vila fòrta, ant l'area che che ancora ancheuj a ven ciamà an sal casté (an sël castel). Pròpi an cost época quaranta famije 'd Soleri a partéssipo a la fondassion ëd la sità 'd Lissandria. Con l'ecession dël perìod antra 'l 1224 e 'l 1255, col contòl dël vësco d'Àich, Soleri a l'ha sempre seguì le sòrt ëd la Comun-a 'd Lissandria, prima sota la giurisdission direta ëd la sità, peui dal Tërzent sota al Ducà 'd Milan.

La stassion dij treno
Con la mòrt ëd l'ùltim djë Sfòrsa, dël 1535 ël Ducà 'd Milan a ven ancorporà ant le tère imperiaj dl'Imperi Roman Sacrà, sota l'imperador Carl V. Dël 1556 l'imperador a àbdica e a lassa a sò fieul Filip II ël Regn dë Spagna e ij sò possediment italian. Soleri a passa donca sota al contròl spagneul e a-i resta fin a l'inissi dël Setsent, quand che an séguit a la guèra 'd sucession ëspagneula e al sucessiv Tratà d'Utrecht, a ven cedù al Ducà 'd Savòja 'd Vitòrio Medeo II, che pòch pì tard, dël 1720, a dven ël Regn ëd Sardëgna. Soleri a l'é anfeodà a la famija Guasch. D'apress a l'época dla dominassion fransèisa ëd Napoleon Bon-a-part, dël 1815 ël pais a torna ant ël Regn ëd Sardëgna e a l'é aministrà sota a la Division (peui Provinsa) ëd Lissandria, a la Provinsa (peui Sircondari) ëd Lissandria e al Mandament ëd Flissan.

Aministrassion modìfica

Ël sìndich a l'é Giovanni Ercole (dal 27/05/2014, scond mandà dal 29/05/2019; dagià sìndich dal 1985 al 1990).

Curiosità modìfica

Na vira a coj ëd Soleri a-j davo la stranòm ëd massa gent.

Anliure esterne modìfica

Arferiment modìfica

  1. Sorgiss: ISTAT - Bilansi demogràfich al 01/01/2019 [1].
  2. Lodovico Vergano, Storia di Asti (1990, Gribàud editor)


Panorama