Ël monasté dla Novalèisa a l'é ën monasté ant la comun-a ëd Novalèisa.
A l'é stàit fondà an comba Cenischia ij 30 ëd gené dël 726 da Abon, governador ëd Susa e dla Morian-a, autorisà da Teodorich IV, re dij Franch, otnù ël consens dël vësco ëd Roma, dël clero ëd Susa e dla Morian-a e dël vësco Walchunus, an onor dij sant Pé e Andrea, sota la régola ëd san Benedet.
A restava un leu d'arpar për ij viagiator ch'a passavo ël Monsnis.
Ël prim abà, nominà da Abon, a l'é stàit Godon.
La Novalèisa a l'é stàita ël sènter religios e coltural prinsipal ëd Piemont ant l'età 'd mes.
A l'é rivà al cò 'd sò splendor ai temp dl'abà Eldrà.
Dël 906 a l'é stàita depredà dai sarasin e peui a l'han arcostruila.