L' Algerìa (الجزائر an àrab) a l'é un pais dl'Àfrica setentrional.

A confin-a con Maròch, Repùblica Saharawi, Mauritania, Mali, Nìger, Libia e Tunisìa e a l'é bagnà dal Mar Mediterani.
La capital a l'é Algeri.
A l'ha na surfassa ëd 2.381.741 km² e a conta anviron 33 milion d'abitant.

Anté ch'as treuva

modìfica

Demografìa

modìfica

Scasi un ters dj'abitant ëd l'Algerìa a l'han men che 15 agn; ël 5% a l'han pì che 65 agn.
La speransa ëd vita a la nàssita a l'é dë 72 agn.

Stòria moderna

modìfica

L'Algerìa a l'é stàita un possediment fransèis dal 1830 al 1962, quand - ai 3 ëd luj - a l'ha conquistà soa indipendensa dòp na guèra ëd liberassion ancaminà dël 1954 e ch'a l'ha fàit almanch un milion ëd mòrt.

Ël prim pressident, Ben Bella, a l'é stàit taparà via con un colp dë stat ant ël 1965, ch'a l'ha mnà al podèj ël colonel Houari Boumedienne. Chiel-sì a l'ha possà ancor ëd pì la polìtica sossialista, statalisand l'andustria dël petròli. Dël 1978 a l'é montà al podèj Benjedidi Chadli, confirmà dël 1984 e 1988.
Dël 1989 la neuva constitussion a l'ha antroduvù vàire arforme ant na diression democràtica. Doi agn apress, j'elession aministrative a son ëstàite vagnà dal Front islàmich ëd salvëssa; l'armada a l'ha blocà ël process eletoral e ël podèj a l'é passà a na gionta militar. Sòn a l'ha dàit l'andi a na desen-a d'agn ëd violense për euvra dle formassion islamiste e a 'd violente reassion da la part ëd l'esèrcit.

Conomìa

modìfica

Ël prodot anterior ëspòrch a l'é 'd 3400 éuro për abitant (2008).
La disocupassion a l'é a l'11% dla popolassion ativa (2008).

Organisassion polìtica

modìfica

L'Algerìa (nòm ofissial: الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية) a l'é na repùblica.
Ël president a l'é Abdelmadjid Tebboune (عبد المجيد تبون) (dal 2019).
Ël prim ministr a l'é Aymen Benabderrahmane (أيمن بن عبد الرحمان) (dal 2021).

Anliure esterne

modìfica