Bagna dij bonòm

Dla Bagna dij bonòm as treuva mension an doe publicassion dla sconda mità dël ‘700. Le doe version a son d’aotut diferente antra lor, ma a dan l’idèja ëd lòn che a dovìa esse la cusin-a popolar ëd coj temp-là. Ël nòm a smija esse pì n’andicassion ëd cusin-a campagnin-a për jë sgnor che a lesìo che nen un nòm për da bon, lòn che a spiegherìa ëdcò codì che le doe version a sio nen tant parente antra lor. Belavans a-i é pa gnun-a indicassion dla proveniensa regional (sempe che peui a fusso nen dj’arsete anventà ‘d pianta da j’autor). «Ël cusiné piemontèis» dël 1766 Costa version-sì as peul disse che a resta la granda dla Bagna càuda. Ingredient: N’anciova sota sal Na fiosca d’aj Panpist Bròd ò pura bagna dl’aròst Butir Euli d’oliva Polidé l’anciova, ciapolé l’aj e buteje a fricocé ansema a euli e butir ant na cassaròla bin càoda, fin-a che l’aj a ven dorà. Gionteje ël pan-pist bagnà ant ël bròd e lassé che as suva për pijé consistensa dëmentrè che i tóire për mës-cé tut da bin. As peul dovresse al pòst dla bagnacàoda për fé l’antipast ëd povron, ò pura coma condiment për la verdura crùva. «La cusinera piemontèisa» dël 1771 Ingredient: Na siola Dontre siolòt Dontre rocambol (ël manual a spiega che a sarìo dle verdure ch’a rivo da ‘nt la Spagna e ch’a-j ësmijo a djë siolòt ma ant la literatura a-i é gnun-a àotra mension dë sti rocambol; a dovrìo esse na varietà d'aj, l'ansidit aj roman) Chèich fisca d’aj Un bicer ëd vin nèir bojù Un limon Sal e pèiver Pisté (al dì d’ancheuj miraco a ven pì belfé ciapolé fin) siola, siolòt e aj. Gionteje na stissa d’eva e ël bicer ëd vin bin càod. Salé, gionteje ël giuss ëd limon e passé a la siassa. Gionté ëd pèiver fin ch’av pias e i peule serve la bagna. Belavans ël lìber a buta pa gnun-a indicassion ëd lòn che për sòlit a la compagnèissa.