Castel ëd Racunis
 Ël castel ëd Racunis a l'é un-a dle residense sabàode. Ël castel as treuva a Racunis, ch’a resto ant la provinsa ëd Coni, Piemont. A l'ha avù tante trasformassion: fortëssa ant l'età ëd mes, soa strutura dël dì d'ancheuj a l'é l'arzultà ëd vàire travaj ch'as son sucedusse da la mità dël sécol ch'a fa XVII a la fin ëd col ch'a fa XIX. La stòria dij travajmodìficaLa strutura architetònicamodìficaDël 1676 Guarino Guarini a l'ha arseivù la comission ëd trasformé ël castel an vila residensial: ëd cost antërvent a-i resto la fassada vers ël parch e ël pavajon sentral (con covertura ëd Francesco Gallo dël 1719). Ant j'agn 1756-1758 a l'ha travajaje Giovanni Battista Borra, dont a l'é motobin arpresentativa la senogràfica fassada prinsipal an cheuit, ëd gust neo-clàssich. Dël sécol ch'a fa XIX a l'era la residensa preferìa ëd Carl Albert. Për soa inissiativa a l'é stàit ëslargà vàire vire, arstruturà a l'ancamin dël sécol su proget d'Ernesto Melano e Pelagio Palagi, con ij doi pavajon bass ai canton dle doe fassade. Ël parch e le decorassionmodìficaLa sequensa dij travaj architetònich a l'ha d'analogìe con le decorassion pitòriche e scultòrie e ant l'aredament a l'anterior.
Mersì al prinsi Ludovich, ant ël 1755 ël parch ch'a sirconda ël castel a l'ha avù na prima realisassion su dissègn mandà da Paris da A. Le Nôtre; dël 1787-1788 a l'é stàit an part trasformà ant un giardin a l'anglèisa e për finì a l'ha avù na sistemassion ëd gust romàntich për euvra dl'avosà architet Xavier Kurten ant ël 1820. Ël romanticism, an soa version neo-gòtica a së s-ciàira ëdcò ant ël compless dle Margherìe e dle Sere, ancaminà da Palagi dantorn al 1834; ant la capela a-i son dij fresch ëd Francesco Gonin e dle statue ëd Giuseppe Gaggini. D'àutri artista ch'a l'han dàit soa contribussion a le decorassion a son ij pitor Vitale Saletta e Carlo Bellosio e jë scultor Giuseppe Bogliani e Cacciatori. J'òspit arnomàmodìficaAntra j'òspit ilustr dël castel a-i é staje ël zar Nicòla II ëd Russia, dël 1906. |