Dòm ëd Sant Andrea (Carara)

Ël dòm ëd Sant Andrea, catedral ëd Carara, a resta an piassa dël Dòm 46. Soa costrussion, tuta an màrmol, a l'ha ancaminà ant ël sécol ch'a fa XI. Agrandìa a est, lòn ch'a l'ha rendù necessari dij travaj ëd modìfica ëd l'àbsid, a l'é rivà a soe dimension atuaj ant ël sécol ch'a fà XIII. Davzin a l'àbsid as alva ël cioché a flecia, dla fin dël sécol ch'a fa XII e anspirà a dij modej lìgur. La fassada La part anferior ëd la fassada a l'é ritmà da d'arch bòrgno, coma ant la catedral ëd Pisa, con la diferensa che ambelessì mach un modoniet su doi a l'é resù da na pilia piata. Con costa strutura, la fassada a smija pi larga. La part superior, d'anfluss gòtich a l'é stàita giontà ant ël sécol ch'a fa XIV: na galarìa ëd colòne a scalin a sara da banda un roson travajà 'd fin, anserì an na curnis quadrà. La decorassion architetural ëd l'edifissi a l'é stàita completà da 'n fris d'arch arlongh ij mur esterior nòrd e sud. As pògia su dij modionet ëscurpì ch'a arpresento dij lion e dij tòr. Sta sòrt ëd modionet as artreuva dzortut a Fërara e a Veron-a. Ël porton La decorassion figurativa dël porton d'intrada e ël fris ëd làur dël porton setentrional a aparten-o a lë stil artìstich d'Emilia e ëd Veron-a. Ël porton prinsipal, bordà 'd pilie, a pòrta an sël fronton e j'archivòlte un riliev. N'òja a òcupa ël cò dël tìmpan, dantorn al qual as dësvlupa un fris d'animaj dël sécol ch'a fa XII, dont a l'é malfé arconòsse le figure abimà da j'antemperie. L'anterior L'anterior ëd la cesa a arflet la stòria architetural ëd l'edifissi. A l'época romànica a armonto la vòlta dla basìlica, a tre navà, e ij modion ëd vàire forme dzora a j'arcade dla longa navà; con soe sene ëd cassa e d'animaj, a arciamo le scolture che a archinco ël porton prinsipal. A parte dal sécol ch'a fa XIV le muraje dla navà sentral a son ëstàite arvestìe ëd fresch, dont a-i resta al di d'ancheuj mach dle marche. J'element ëd màrmol a dàito scasi tuti dël sécol ch'a fà XVI, a l'época ant la qual ij Malaspin-a a l'avìo stabilì n'egemonìa durèivol a Carara; për esempi, l'autar prinsipal e la cadrega an màrmol polìcrom, atribuì a jë scultor Domenico di Sarto e Nicodemo. Ël sedil ëd màrmol dël còro, euvra ëd Francesco Bergamini, a l'é stàit realisà pi tard. La cesa a goerna vàire àutre scolture. Le pi antiche a son l'autar dla Divin-a Providensa, da la banda andrinta dla fassada, probabilman realisà da Giroldo da Còm ant ël sécol ch'a fà XIV, e la partìa dl'Anonsiassion ant la navà lateral drita, realisà an màrmol vers ël 1310 e ant la qual a së s-ciàiro d'anfluss fransèis. Sempe ant la navà drita a-i é l'autar dël sécol ch'a fà XV ch'a goerna j'arlichie ëd san Cecard, patron ëd Carara.