Enrico Fermi

Enrico Fermi Fìsich. Enrico Fermi a l'era nassù a Roma ai 29 dë stèmber dël 1901 e a l'é mòrt a Chicago ai 29 ëd novèmber dël 1954. Laureasse dël 1922 an fìsica a l'Università ëd Pisa, dël 1926 a l'ha tacà a mostré fìsica teòrica a l'Università ëd Roma e a fé esperiment ëd fìsica atòmica con l'ansidita Partìa dij fieuj 'd contrà Panisperna: Edoardo Amaldi, Franco Rasetti, Emilio Segrè, Bruno Pontecorvo, Oscar D'Agostino e Ettore Majorana. Dël 1938 a l'é stàit ansignì dël Premi Nobel për la Fìsica për soa identificassion d'element radioativ neuv produvù dal bombardament ëd neutron. L'istess ann, dòp avèj ritirà ël premi a Stocòlma, Fermi a l'ha tramudà ant jë Stat Unì përché soa fomna Laura a l'era ebrea e 'l govern fassista a l'avìa emanà le lej rassiaj. Ant jë Stat Unì Fermi a l'ha sùbit travajà a la Columbia University ëd New York e peui dal 1942 a la mòrt a l'é stàit a l'Università ëd Chicago. Sò travaj Antra ij prim travaj ëd Fermi a-i son ëstaje l'anvension ëd l'ansidita statìstica ëd Fermi-Dirac ëd le partissele, otnùa ëd fasson indipendenta e ant l'istess perìod ëdcò da Dirac, e la teorìa quantitativa dël decadiment beta. Sò travaj prinsipal a l'ha rësguardà la teorìa dle nos e dle partissele elementar. Antra j'àutri argoment ch'a l'ha studià a-i son la radioatività artifissial, ij neutron meusi, la fission nuclear e le reassion a caden-a, l'antërassion pion-nucleon. Fermi a l'ha colaborà al proget Manhattan për la costrussion dle prime bombe atòmiche. Euvre prinsipaj Introduzione alla fisica atomica (1928) A pòrto sò nòm Equassion ëd Fermi-Thomas Fermion Fonsion ëd Fermi-Dirac Livel e energìa ëd Fermi