Giovanni Bertacchi

Giovanni Bertacchi a l'era nassù a Chiavenna ai 9 ëd fërvé dël 1869 e a l'é mòrt ant na ca ëd cura ëd Brugherio (an provinsa ëd Milan) ai 24 ëd novèmber dël 1942.
A-j piasìa fesse ciamé Giovanin de Ciavèna ò Giovàn Bertàc.

A l'era laureasse an litre a Milan ant ël 1892. A l'ha mostà ai licei Parini e Manzoni a Milan e a l'Università ëd Padoa.
A l'era ritirasse da l'anseignament dël 1938, për nen diciaresse fassista.

A l'ha scrivù prima an italian e peui, a parte dai sesant'agn, an lombard. Ël sò lombard a l'é na contaminassion tra la parlà ëd Chiavenna e ël Milanèis.
Le soe euvre prinsipaj a son:

  • Il Canzoniere delle Alpi, an italian
  • Un momént de nostalgia, an lombard
  • Poesie dialettali, che a conten squase tute le soe poesìe, dont i arportoma tre s-cianchèt

Un momént de nostalgia

modìfica

An drinta a la lirica Un momént de nostalgia (1933), ël Bertacchi a arcòrda ël Natal. L'inisse:

Quand Ciavena la se inòcia

sü, tra mèz ai sò montàgn,
cont quii sò gandón de rocia
che stravaca in di campàgn;
...

—Un momént de nostalgia


Caar el mè Cardanèla

modìfica

La poesìa Caar el mè Cardanèla (da Poesie dialettali), a l'é na sòrt ëd "litra doverta" a sò amis Carlo Cardani. L'inisse:

ti, che te faa 'l güdàz del mè batesim

quant sum entraa in la compagnia del CAL
te preghi de scüsaàm près al medesim,
se, trategnüu tra i sas de la mia val,
...

—Caar el mè Cardanèla


Mi guardi invèers Milàn

modìfica

An drinta a la poesìa Mi guardi invèers Milàn (da Poesie dialettali), ël Bertacchi a scriv ëd sò sentiment contrastant an vers Milan. L'inisse:

Mi guardi invèers Milàn:

là gió gh'é 'l mè Carlìn.
Almén che 'l füs visìn,
ma inveci l'è lontàn!
...

—Mi guardi invèers Milàn


Quant 'l Spinàz

modìfica

An drinta a la poesìa Quant 'l Spinàz (da Poesie dialettali), as parla dël cap stassion ëd Chiavenna, che a së s-ciamava "Spinàz". L'inisse:

Quant 'l Spinàz col ciforèl in boca

al ghe fa segn al treno de inviàs,
ghe paar anca al mè cöor de distacàs
d'un quaicòs che 'l sia staa de la sua vita
...

—Quant 'l Spinàz


Arferiment bibliogràfich për chi a veul fé dj'arserche pì ancreuse

modìfica

Region Lombardiìa - Antologia della poesia nelle lingue e nei dialetti lombardi