Jan Tinbergen

Jan Tinbergen (1986) Jan Tinbergen a l'era nassù a L'Aja ai 12 d'avril dël 1903 e a l'é mòrt-ie ai 9 ëd giugn dël 1994. A l'era 'l fieul pì grand an na famija ëd set masnà, anté che la passion për la siensa a l'era bin presenta (un dij sò frej a arseivrà ël premi Nobel për la Meisin-a dël 1973). Dël 1929 Tinbergen a oten ël dotorà an fìsica e a passa a ocupesse ëd conomìa: a vëd ambele-lì la manera ëd valorisé soa formassion sientìfica e ëd cobiela con soa militansa polìtica, dagià che motobin giovo a l'avìa aderì al Partì dij travajeur olandèis, dont a restrà mèmber fin-a a soa mòrt. Soa sèrnia dla conomìa a l'ha a l'adoss n'arflession ancreusa ans lòn ch'a l'é un conomista. Për chiel, un conomista a peul mach esse un matemàtich che tutun as peul pa contentesse dë smon-e soe teorìe astrate, ma a dev ëdcò fé conòsse e condivide ij sò arzultà a la popolassion e a coj ch'a pijo le decision. Ij sò travaj teòrich a rësguardo ij sicl econòmich e ij mojen pr'ësmortene l'ampleur. Arsercador a la Sossietà dle Nassion, dal 1936 al 1938 a buta an pé un model an 48 equassion an sël sicl merican. Ës model a l'é avosà për doe rason: dnans a tut për ël travaj ch'a l'é vorsuje, dagià che Tinbergen a l'avìa pa d'ordinator; peui për soa originalità, an essend ël prim model conométrich ëd la stòria. A fa nasse vàire discussion e coment, dont coj, pitòst crìtich, ëd Keynes; për sòn ij doi a finisso për rusé. Si da na part Tinbergen a arconòss ij mérit dël keynesianism, a na sot-ligna ëdcò ij lìmit, an fortend an particolar che le spèise për la formassion a favoriso la chërsùa ëd pì che ël feu ëd paja dij grand travaj. Dël 1952 a pùblica un lìber ch'a conten la régola conossùa con ël nòm ëd prinsipi ëd Tinbergen. Dël 1969 a l'é stàit ansignì dël Premi Nobel për la Conomìa. Apress na longa cariera universitaria a Rotterdam e na pension motobin ativa, Jan Tinbergen a l'é mòrt dël 1994. A pòrto sò nòm Prinsipi ëd Tinbergen