Jean-Jacques Rousseau

Jean-Jacques Rousseau Filòsof. Jean-Jacques Rousseau a l'era nassù a Gëneva ai 28 ëd giugn dël 1712 e a l'é mòrt a Ermenonville ai 2 ëd luj dël 1778. A l'era fieul ëd n'orlogé e soa famija a l'avìa 'd rèis fransèise. Da giovo a l'era stàit a botega tanme graveur, peui a l'é stàit vagabond, a l'ha fàit ël poeta e ël mùsich. Dal 1736 al 1742 a l'ha vivù a Chambéry. Sò pensé an sl'educassion Sò lìber Émile, ant ël midem temp në studi e un romanz, a l'é ël lìber ch'a l'ha ancaminà l'arvira naturalìstica contra ël formalism ant l'educassion. An butand-se al pòst d'un tuor imaginari ch'a l'ha tuta la responsabilità su 'd na masnà, Rousseau a smon sò pont ëd vista su tuti coj argoment ch'a toco l'educassion, an fasend vëdde le liure s-ciasse antra soa teorìa dl'educassion e soa vision dla natura uman-a e dla sossietà. Rousseau a pensa che l'òm a sia brav për natura; ma a fortiss che la natura uman-a a l'é ampërzonà, anquinà e corompùa da la siviltà. Për eduché na masnà a venta antlora gavé le restrission e le convension sossiaj e fé tut lòn ch'as peul për ancoragé ël dësvlup ëd soe tendense naturaj, ch'a son bon-e da lor-mideme. Si la fonsion prinsipal d'un magìster a l'é cola ëd cissé ël dësvlup dj'atitùdin naturaj dël cit, a l'é ciàir ch'a venta che chiel a conòssa cole ch'a son coste capassità. Donca, prim dovèj ëd minca bon magìster a l'é col dë studié la natura dël fanciòt, ch'a dev nen esse pensà tanme un grand pì cit. An sò dësvlup da l'anfansia a la maduridà, ël fanciòt a passa për vàire stadi d'agrandiment, diferent antra 'd lor da na mira qualitativa, e an mincadun soe abilità e soe esigense a cangio. Ëdcò soa manera d'amprende a varia e donca con chiel a devo cangé le manere ëd mostreje. Ël travaj dël magìster a l'é col d'utilisé soa anfluensa për fé an manera che la masnà a surbissa ij but dël magìster tanme sò. An arconossend che le masnà a son diferente dai grand, a ansist che la vita dle masnà e soe atività a devo esse motobin rispetà. L'educassion dij fieuj a l'é dzortut basà an sl'atività fìsica. Cand ch'a-i é damanca ëd castighé na masnà, a venta fé an manera ch'a sia pì che tut punìa da le conseguense naturaj ëd soe assion, ëd fasson ëd rend-se cont dle liure antra càuse e efet: s'a son mach ij grand a castighelo, a amprendrà mach a avèj tëmma ëd soe antërferense. Un dij but amportant che Rousseau a s-ciàira ant l'ansegnament ëd le siense a l'é d'abitué la masnà al pensé indipendent. Për sòn a venta përmëtte al cit ëd pensé daspërchiel. L'utilisassion dij laboratòri e dj'esperiment a ven a esse motobin amportanta, ëdcò për j'ocasion ch'a smon-o për j'esercitassion pràtiche e ël dësvlup ëd j'abilità manuaj. Euvre prinsipaj Discours sur l’origine et les fondements de l’inégalité parmi les hommes (1755) Julie ou la Nouvelle Héloïse (romanz, 1761) Du contrat social ou principes du droit politique (1762) Émile (1762) Les Confessions (àuto-biografìa, 1782) Les rêveries du promeneur solitaire (1782)