Ël nùmer ëd Ludolph, denotà π, a l'é ël rapòrt antra na sirconferensa e sò diàmeter.
Ël prim a avèj denotà 's nùmer con la litra π a l'é stàit William Jones ant la Synopsis palmariorum matheseos dël 1706.
Tutun costa notassion a l'é spantiasse mersì a l'usage ch'a n'ha fane Leonhard Euler.
Cronologìa
- 2000 aGC anviron: J'egissian a deuvro , visadì sirca 3,1605.
- 1100 aGC anviron: Ij cinèis a deuvro π=3.
- 550 aGC anviron: Ant ël Vej Testament as dis ëd fasson amplìssita che π=3.
- III sécol: Wang Fau a deuvra
- 263: Liu Hui a deuvra .
- 450 anviron: Tsu Ch'ung-chih a stabiliss ël valor , visadì 3,1415929...
- 530 anviron: Aryabatha a deuvra .
- 650 anviron: Brahmagupta a deuvra , visadì 3,162...
- 1593: François Viète a treuva ël prim prodot infinì për descrive π.
- 1596: Ludolph Van Ceulen a càlcola ij prim 32 decimaj.
- 1610: Van Ceulen a estend ël cont fin-a a 35 decimaj.
- 1655: John Wallis a treuva un prodot infinì rassional për π. Brouncker a lo convertiss an na frassion continuà.
- 1663: Muramatsu Shigekiyo, an Giapon, a treuva 7 gifre decimaj giuste.
- 1674: Gottfried Leibniz a treuva la serie dj'arch-tangente për π.
- 1699: Abraham Sharp a càlcola π fin-a a la gifra decimal ch'a fa 72.
- 1706: William Jones a deuvra për la prima vira la litra π për denoté ël nùmer. John Machin a càlcola π fin-a al decimal ch'a fa 100.
- 1713: La cort cinèisa a pùblica ël Su-li Ching-yun, ch'a smon le prime 19 gifre decimaj ëd π.
- 1719: Thomas Fantet de Lagny a càlcola π fin-a a 127 decimaj.
- 1722: Takebe Kenko, an Giapon, a treuva 40 gifre decimaj ëd π.
- 1761: Johann Heinrich Lambert a dimostra l'inrassionalità ëd π.
- 1775: Leonhard Euler a sugeriss che π a l'é un nùmer trassendent.
- 1794: Georg Vega a càlcola π fin-a al decimal ch'a fa 140. Adrien-Marie Legendre a dimostra l'inrassionalità ëd π e ëd .
- 1873-1874: William Shanks a pùblica sò cont ëd π fin-a al decimal ch'a fa 707.
- 1882: Ferdinand von Lindemann a dimostra la trassendensa ëd π.
- 1945: D.F. Ferguson a mostra che ël cont ëd Shanks a faliss a parte da la posission 527.
- 1948: Ferguson a càlcola 808 decimaj ëd π con na calcolatris, an butandje scasi n'ann.
|