Pòsta eletrònica

la lumassòla a l'é l'"a" ch'a ven da l'anglèis "at" e a preced l'adrëssa dël destinatari La pòsta eletrònica a l'é 'n mojen për scangé dij mëssage digitaj da n'autor a un o pì destinatari. La moderna pòsta eletrònica a passa sla ragnà Internet o d'àutre ragnà d'ordinator. Ij prim sistema ëd pòsta eletrònica a l'avìo damanca d'esse colegà ant l'istess temp sia a l'autor sia al destinatari, tanme as fa ancor ancheuj con ij "mëssage istantani". J'atuaj sistema ëd pòsta eletrònica a son struturà scond ël model "store and forward", anté che la litra eletrònica, spedìa da l'autor, a riva a na stassion andoa a l'é guernà e cand ël destinatari a ciama 'd lesla a l'é passa da la stassion a chiel-sì. Ij servent ëd pòsta eletrònica a aceto, a anviaro, a consigno e a archivio ij mëssage. Nì j'utent, nì sòj ordinator a l'han damanca d'esse an linia ant l'istess temp; a devo esse mach colegà për col cit temp ch'a serv për comuniché col servent ëd pòsta e scangé le litre. An prinsipi ij mëssage eletrònich a l'ero mach ëd test (ASCII), peui a son stàit estendù për podèj dovré vàire caràter dë scritura e d'alegà multimediaj ëd tuta sòrt. La pòsta eletrònica a l'ha possà la chërsùa dla Ragnà Internet e a l'é stàita n'utiss essensial për creela ant j'agn 1990, bele che an efet ARPANET a l'avìa già 'n servissi ëd pòsta eletrònica. Le nòrme për codifiché 'd mëssage eletrònich a son stàite proponùe dël 1973. Ant j'agn 1980 as rëscontro tùit ij prinsipaj caràter dij servissi ancheuj spantià. Na litra eletrònica spedìa ant ij prim agn 1970 a l'é nen tant diferenta da 'n sempi mëssage 'd test dl'atual Internet. Un mëssage ëd pòsta eletrònica a l'é fàit da tre part: l'anvlòpa, ël tìtol e 'l còrp. Ël tìtol a conten j'informassion ëd contròl, dont almanch l'adrëssa dlë speditor e cola dël destinatari. Ëd sòlit a son giontà 'dcò d'informassion descritive, 'me l'argoment dël mëssage e dàita e ora dla spedission. Na vira 'l servissi ëd pòsta eletrònica a l'era afidà al protocòl File Transfer Protocol (FTP), ma adess a l'é goernà dal Simple Mail Transfer Protocol (SMTP), ativà dël 1982. Durant ël process ëd traspòrt dle litre eletròniche fra ij sistema, SMTP a comunica ij paràmeter ëd recàpit dovrand l'anvlòpa dël message, separà da tìtol e còrp.