Pierre Antoine Dupont de L'Étang

Ël cont general Pierre Antoine Dupont de l'Étang a l'era nassù a Chabanais ij 4 ëd luj dël 1765 e a l'é mòrt a Paris ij 9 ëd mars dël 1840. Soa cariera A l'ha pijà part a tute le campagne dl'arvolussion fransèisa. Sò prim servissi ativ a l'é stàit tanme mèmber dla legion ëd Maillebois an Olanda e dël 1791 a l'era ant l'echip ëd l'armada dël nòrd sota Dillon. Sota Dumouriez dël 1792 a l'é promovù tenent colonel; l'ann apress, ant la campagna ëd Belgi, general ëd brigada. Sota 'l Diretòri a l'ha la diression dl'ufissi topogràfich e stòrich-militar. A l'ha fàit cariera an pressa e ant la campagna dël 1800 Berthier a lo veul ant l'armada ëd riserva tanme cap dë stat magior. Apress la bataja ëd Marengh a l'ha batù j'austrìach a Pozzolo. Ant la campagna dël Danubi dël 1805 a l'era al comand d'un-a dle division ëd Ney e a l'ha antravà j'austrìach da scapé da Ulm, an contribuend parèj a pijé përzoné Mack e soa armada antrega. A Friedland a l'ha vagnà d'àutra nomea. Durant la goèra ëd repression ëspagneula dël 1808 a l'era cap d'un còrp. Apress l'ocupassion ëd Madrid, pen-a creà cont da Napoleon a l'é stàit mandà a sogeté l'Andalusìa, ma a l'ha dovù artiresse an sij pass dla Sèra Moren-a. Con l'armada spagneula (sota Castaños) ch'a-j corìa dapress e a l'avìa tajaje l'artirà, sò còrp a l'é batù e a dev rend-se dòp ëd dur combatiment a Baylen (19-23 luj). Ij sò soldà a j'ero për la pì part dij novissi e a l'ha avù 'dcò dësdeuit; tutun a l'é dëspujà dal comand, a-j gavo ij tìtoj e a l'é processà e condanà a set agn an fortëssa. A resta ampërzonà dal 1812 al 1814. Dòp ch'a-i dròca Napoleon, ai 3 d'avril 1814 Dupont a l'é nominà ministr ëd la goèra da Luis XVIII, ma ai 3 dë dzèmber a-j gavo ël portafeuj për soa incompetensa. Nominà comandant dla division militar nùmer 22, a l'ha përdù sò pòst a l'artorn ëd Napoleon, ma a l'ha pijalo torna apress Waterloo. Apress la sconda restaurassion a l'é stàit mèmber dël consèj privà ëd Luis XVIII, peui diputà dël sentr-ësnistra për la Charente dal 1816 al 1830. Dal 1832 a l'é artirasse, fin-a a soa mòrt. J'euvre Antra jë scrit che Dupont de l'Étang a l'ha lassà a-i é dle poesìe (dont l'Art de la guerre, 1838), dle tradussion an vers da Orassi (1836) e chèich travaj militar.