Quintino Sella

Quintino Sella Quintino Sella a l'era nassù a Mòss ai 7 ëd luj dël 1827 e a l'é mòrt a Biela ai 14 ëd mars dël 1884. A a l'é stàit òmo 'd siensa, conomìa, politìca e dë stat piemontèis. La vita Pijà la làurea a vint ani an angignerìa idràulica e intrà ant ël Regal Còrp ëd le minere a l'é specialisasse a Paris an creand parèj ij fondament ëd soa cariera academica. Ruvà torna a Turin, Sella a l'ha mostrà geometrìa ant l'Institut Técnich (peui dventa scòla për j'angigné). Tra 'l 1854 e 'l 1861 a l'ha studià dzoratut la cristalografìa teòrica e morfològica an ruvand peui a la sistematisassion ëd la rapresentassion ëd j'oget mersì a l'assonometrìa. N'àutra euvra fondamental ëd Sella a l'é stàita l'anvension ëd la sernitriss eletromagnética për dësgionté ij mineraj d'aram da la magnetite. Chità la cariera academica dël 1860 a l'é tòst dventà protagonista ëd la vita polìtica dël neuv stat italian coma ministr ëd le finanse e coma un ëd coj che a l'han vorsù ocupè Roma dël 1870. A l'é stàit ministr ëd le finanse ant ij govern Rattazzi, La Marmora e Lanza. Coma ministr ëd le finanse a l'ha lotà për buté an pari le finanse dlë stat che fin-a a col moment-lì a l'ero sempre stàite mal ciapà: an cost sens a l'ha argionzù sò but mersì a vàire taje neuve e an privatisand vàire istitussion che fin-a a col moment a l'ero pùbliche. Passionà da l'alpinism, a l'ha fondà, con d'àutri eut sòcio, ël Club Alpin Italian (C.A.I.) ai 23 d'otóber dël 1863 për spantié l'amor e la passion për la montagna. A l'é stàit cap ëd la prima spedission piemontèisa che a l'ha argionzù la sima dël Viso (3.841 méter vagnà ansema ai frèj Saint Robert ëd Vërzeul). Ël Club Alpin a l'ha dedicaje vàire arfugi alpin: l'"Arfugi Quintino Sella" sël Viso, l'"Arfugi Quintino Sella" sël Mont Bianch e l'"Arfugi Quintino Sella" al Felik ant l'argropament ëd j'Alp Penin-e.