Agiut:Cita guida a ij comand dl'editor

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Còsa, për chi e coma dovrelo

Cost a l'é un cit manualet për chi a s'anandia a travajé con la wiki, ma a l'é pa pràtich ëd computer, e manch che mai del travaj con la wiki. A l'é un test che a l'é belfé a stampesse an papé, e con sòn da fianch ëd la claviera butesse a fé dj'esercissi e dle preuve.

Ancamineve sempe con j'esempi del test, ma peui prové a dovreje per fé coma che av ësmija a vojàutri.

A son utiss ëd travaj, a l'é mach question dë feje la man e capì bin lòn che a peulo fé.

Strutura dla wiki

Na wiki a l'é n'enciclopedìa, visadì n'ansema d'artìcoj dzora aj soget pì dasparà. Per capisse mej, a fa da manca de buté an ciàir lòn che a veulo dì dontre parole che peui iv trovereve squasi daspërtut.

Definission

N'artìcol

a l'é lòn che a parla d'un soget, e a peul esse ansima a na pàgina sola, ò pura divis antra vàire pàgine.

Na pàgina: a l'é lòn che un a s-ciàira ant sël video ant në vira sola, bele che vàire vire sta pàgina a sia longa, e che un as peula bogesse sù e giù con ël ciapin che a se s-ciàira a la man drita dlë scherm. Quand as dis àut ant sla pàgina a veul dì d'andoa la pàgina as ancamin-a, che a podrìa nen vëddse ant slë scherm. Quand a l'é parej, bogeve dovrand ël ciapin dla pàgina a la man drita, për rivé ansima.
N'anliura: a l'é lòn che a gropa ansema doe pàgine. A l'ha un sò color diferent dal rest dël test, e sgnacand-je dzora col rat a men-a ël letor ant sna pàgina neuva.
N'anliura interna: a fa l'istess travaj sensa pa cambié pàgina. Pr'esempi av bogia mach antra na session e n'àutra, tan-me cole dl'ìndes dij contnù, n'àut ansima a la pàgina.
Në spassi nominal

a l'é n'ansema 'd pàgine che a l'han un sens daspërlor, ma che a fan nen part dël test dl'enciclopedìa. Për esempi, costa pàgina-sì a la sta ant la spassi nominal Agiut. I lo seve vardand-je ël tìtol, che a ancamin-a për Agiut: Ën fasend parej i soma bon a deje deuit a la ròba, e nen mës-cié antra lor pàgine coma costa e pàgine che a parlo 'd n'argoment ëd l'enciclopedìa.

Session

a l'é 'n tòch dël test, che as ancamin-a da 'n tìtol con na riga sota, coma ij doj che i s-ciàire ambelessì dzora: Còsa, për chi e coma dovrelo e Strutura dla wiki. Quand che a-i në j'é pì che 3 ant sna pàgina sola, ël programa n'automàtich av buta fòra l'ìndes dij contnù, ansima a la pàgina.

Sotsession

a resto le session ëd le session, coma Definission, ambelessì dzora. A ven-o a taj quand na session a l'é tròp gròssa për esse còmoda da dovré. 'Cò lor a rintro ant l'ìndes, ma a ant slë scherm av seurto stampà sensa gnun-a riga sota.

Archivi

coj che a peulo ess-je ant la wiki a son ëd doe sòrt:

imàgin: disségn ò pura fotografìe
son: che a peulo esse dij canson

Com fé a

Creé na pàgina neuva: a la man ësnista i l'eve j'arserche, scrivì-lì ël tìtol dla pàgine che i veule creé e sgnaché Va. Ël sistema av dis che la pàgina a-i é pa, e quand che i vojàutri i-i rintre andrinta an modìfica av la crea.
Modifiché na pàgina che a-i é già: da dzora a la pàgina midema sgnaché ansima al signàcol Modìfica (ò pura Edit, ant l'antërfacia provisòria).

Com a l'é faita na pàgina

Forma estètica

Na pàgina a l'ha na soa forma estètica fissa:

man ësnista

ël test ant ël sens pì strèit, visadì ël contnù dla pàgina

man drita

na banda reusa-portigal, andoa a-i son dle drite për chi as ancamin-a a travajé, agiut për chi a l'é nen bon a lese, neuve e via fòrt.

Com felo?

Gnun a l'ha da manca dë esse bon a programé për fé dle pàgine stàndard. Basta mach che sò test a l'abia sta forma-sì

{{Template:Prinsipi}}
Test dl'articol
{{Template:Fin}}

Se un as dësmentia nen ëd le doe righe an neiret, che a son sempe mideme e a cambio mai, a-i n'anfà nen ëd lòn che un a scriv, tut a resta sempe a pòst sensa che chi che a scriv a debia sagrinesse a capì coma e përchè. A va scrit pròpe parej, con la dobia paréntesi grafa.

Esercissi: scrivive Ciao andrinta al quàder ëd modìfica dla Pàgina për gieughe e për fé dj'esperiment dë scritura e modìfica dël test e buteje le doe template da dzora e da sota.

Test: na version sempia

Quand che as fa n'articol, a l'ha d'avej na strutura. Pr'ësempi, se i vë scrive na biografìa i peule felo an tre session:

Biografìa: andoa as conta la vita dël personagi
Euvre: con la lista ëd lòn che a l'ha publicà, piturà o costruì
Anliure për chi a vel fesse dj'arserche pì ancreuse: andoa che i bute le sorgiss dont a ven-o le vòstre anformassion, che a sio 'd lìber, dij sit ant sla Ragnà ò lòn che a l'é.

Costi a saran ij tìtoj dle vòstre session.

Esercissi: prové ant sla Pàgina për gieughe e për fé dj'esperiment dë scritura e modìfica dël test a conté vòstra vita.

Nòta: fin che i-j ciame al sistema dë mostreve na preuva e nen dë salvé (buté via) ël test, lòn che i scrive i lo s-ciàire mach vojàutri, donca fé pura lòn che i veule. An tute le manere, a sarìa mej se iv butèisse nen a scrive 'd Cristo e 'd Madòne, che miraco peui un a lë sgnaca nen ant ël pòst giust e lolì a-j va ant slë scherm ëd j'àutri che a preuvo 'cò lor. Tnì sempe present che a lese a-i son ëdcò dle masnà.

Coma buté cosa

I finioma con la lista dij comand che as dòvro ant ël test për buté coste ròbe dont i l'oma pen-a parlà.

Comand tipogràfich

Coma che a së s-ciàira an consultassion	Lòn che a së scriv ant ël quàder ëd modìfica dël test
Për buté na part dël test an grassèt as fa parej. I peule scrive j'apòstrofo a man, ò pura dovré l'icòna B ant ël quàder ëd modìfica dël test, na vira che i l'eve evidensià vòstr test passand-je dzora col rat ësgnacà.	Për buté na part dël test '''an grassèt''' as fa parej. I peule scrive j'apòstrofo a man, ò pura dovré l'icòna '''B''' ant ël quàder ëd modìfica dël test, na vira che i l'eve evidensià vòstr test passand-je dzora col rat ësgnacà.
Për buté na part dël test an corsiv as fa parej. I peule scrive j'apòstrofo a man, ò pura dovré l'icòna I ant ël quàder ëd modìfica dël test, na vira che i l'eve evidensià vòstr test passand-je dzora col rat ësgnacà.	Për buté na part dël test ''an corsiv'' as fa parej. I peule scrive j'apòstrofo a man, ò pura dovré l'icòna '''I''' ant ël quàder ëd modìfica dël test, na vira che i l'eve evidensià vòstr test passand-je dzora col rat ësgnacà.
Për buté na part dël test an grassèt corsiv as fa parej. I peule scrive j'apòstrofo a man, ò pura dovré l'icòna I e peui la B ant ël quàder ëd modìfica dël test, na vira che i l'eve evidensià vòstr test passand-je dzora col rat ësgnacà.	Për buté na part dël test '''''an grassèt corsiv''''' as fa parej. I peule scrive j'apòstrofo a man, ò pura dovré l'icòna '''I''' e peui la '''B''' ant ël quàder ëd modìfica dël test, na vira che i l'eve evidensià vòstr test passand-je dzora col rat ësgnacà.
Andé a cap na vira për sòlit a l'ha gnun efet ant sla forma estètica dël test presentà. As peul dovresse për deje deuit al test andrinta a un midem paràgraf. A-i son dij controlor dël contnù che a diso che felo a giuta al travaj ëd control e a fa travajé mej la funsion diff (cola dovrà dal programa për treuvé le diferense tra vàire modìfiche ëd na pàgina). Ma ën lassand na riga antrega veujda as anandia un paràgraf neuv. Andé a cap ant na lista a cangia l'estètica dël test (che a varda ambelessì sota).	Andé a cap na vira për sòlit a l'ha gnun efet ant sla forma estètica dël test presentà. As peul dovresse për deje deuit al test andrinta a un midem paràgraf. A-i son dij controlor dël contnù che a diso che felo a giuta al travaj ëd control e a fa travajé mej la funsion ''diff'' (cola dovrà dal programa për treuvé le diferense tra vàire modìfiche ëd na pàgina). Ma ën lassand na riga antrega veujda as anandia un paràgraf neuv.
I peule rompe na riga sensa pa anandié un neuv paràgraf. Për piasì, che as dòvra sosì con cognission e nen tant soèns. Saré sempe ij simboj dël linguagi HTML Pr'esempi ël <BR> e anandié pa n'anliura ò un test itàlich ò pura grassèt ansima a na riga për peui sarelo ant sn'àutra.	I peule rompe na riga<br> sensa pa anandié un neuv paràgraf.
Butè ij doj pont a fa rintré na riga ò pura un pragraf. Andé a cap a anandia un paragraf neuv. Sòn a l'é dzortut për ël material publicà, ma a ven dovrà ëdcò ant le pàgine ëd discussion e 'd ciaciarade.	:Butè ij doj pont a fa rintré na riga ò pura un pragraf. Andé a cap a anandia un paragraf neuv.
Quand a fa da manca dë separé un tòch ëd test ël comand blockquote a fa rintré tùit e doj ij margin (se lolì av serv), nopà che fé rintré mach col a la snista. Sòn a ven a taj (coma che a dis ël nòm midem, an anglèis) për quand che a venta buté dij tòch ëd citassion.	<blockquote> ël comand '''blockquote''' a fa rintré tùit e doj ij margin (se lolì av serv), nopà che fé rintré mach col a la snista. </blockquote>

Session dël test

Coma che a së s-ciàira an consultassion

Lòn che a së scriv ant ël quàder ëd modìfica dël test

Tìtol ëd session

Tìtol ëd sotsession

Tìtol ëd sot-sotsession

Visadì che pì che i-j bute 'd cobie 'd caràter = (a fa) anviron al tìtol, pì che vòstr tìtol a cala an gerarchìa.

Dovré mai na cobia sola 'd caràter "a fa". Cola-lì a l'é la manera che ël programa as marca ij tìtoj dj'artìcoj (ant cost-sì a resta Agiut:Amprende a travajé da zero) e se vojàutri i bute n'àutra ròba che a la smija a un tìtol an vironda për ël test i peule fé rabel.

==Tìtol ëd session==

===Tìtol ëd sotsession===

====Tìtol ëd sot-sotsession====

Anliure e adrësse ant sla ragnà

Coma che a së s-ciàira an consultassion	Lòn che a së scriv ant ël quàder ëd modìfica dël test
Për fé anliura, pr'esempi dal nòstr test a la biografìa 'd Gustav Colonèt, a së scriv ël nòm dl'artìcol andoa che l'aliura a dev ëmné 'l letor antra doe paréntesi quadre. Për sòlit a-i në j'é pì che basta ëd sosì.	Për '''fé anliura''', pr'esempi dal nòstr test a la biografìa 'd [[Gustav Colonèt]], a së scriv ël nòm dl'artìcol andoa che l'aliura a dev ëmné 'l letor antra doe cobie ëd paréntesi quadre. Për sòlit a-i në j'é pì che basta ëd sosì.
Dle vire, però, buté ël nòm antregh andrinta a l'anliura a peul dé 'd problema con ël test. Butoma che a-i fusso doj fratej Colonèt, e da 'nt la biografìa d'un as volèissa citesse l'àutr, mach che buté ëdcò ël cognòm a farìa soné ël test ant na manera dròla. Anlora as podrìa fé n'anliura parej, a sò fratel, Gustav. Ël caràter \| as dis tubo, e a serv për fé cole che as ciamo anliure antubà. A la man ësnista dël tubo a së scriv ël tìtol dl'articol andoa as veul ëmné 'l letor, a la man drita a së scriv lòn che i voloma feje vëdde ant slë scherm.	Dle vire, però, buté ël nòm antregh andrinta a l'anliura a peul dé 'd problema con ël test. Butoma che a-i fusso doj fratej Colonèt, e da 'nt la biografìa d'un as volèissa citesse l'àutr, mach che buté ëdcò ël cognòm a farìa soné ël test ant na manera dròla. Anlora as podrìa fé n'anliura parej, a [[Gustav Colonèt \| sò fratel, Gustav]]. Ël caràter '''\|''' as dis '''tubo''', e a serv për fé cole che as ciamo '''anliure antubà'''. A la man ësnista dël tubo a së scriv ël tìtol dl'articol andoa as veul ëmné 'l letor, a la man drita a së scriv lòn che i voloma feje vëdde ant slë scherm.
A-i son ëdcò dle vire che ël letor a fa dabzògn dë mnelo fòra da 'nt la wiki, a na chèich pàgina dla Ragnà che a fa nen part ëd la wiki piemontèisa. Pr'esempi, i voloma mostreje la prima pàgina dla wiki n'anglèis (ò qualsëssìa àutr sit dla Ragnà). Anlora a së scriv n'anliura a la nòstra edission anglèisa. Visadì, sensa tubo e mach con na cobia 'd paréntesi.	A-i son ëdcò dle vire che ël letor a fa dabzògn dë mnelo fòra da 'nt la wiki, a na chèich pàgina dla Ragnà che a fa nen part ëd la wiki piemontèisa. Pr'esempi, i voloma mostreje la prima pàgina dla wiki n'anglèis (ò qualsëssìa àutr sit dla Ragnà). Anlora a së scriv n'anliura a la [http://en.wikipedia.org nòstra edission anglèisa]. Visadì, sensa tubo e mach con na cobia 'd paréntesi.

Fé 'd liste

Coma che a së s-ciàira an consultassion	Lòn che a së scriv ant ël quàder ëd modìfica dël test
A l'é belfé a creé 'd liste: Che a anandia vira neuva riga con na stèila (asterisch). Giontand djë stèile as va andrinta coj livej Ën andand a cap andrinta a na lista as marca la fin dl'element ëd lista. Na riga veujda a fa anandié na lista neuva.	* A l'é belfé a creé 'd liste: Che a anandia vira neuva riga con na stèila ([[asterisch]]). * Giontand djë stèile as va andrinta coj livej **** Ën andand a cap andrinta a na lista as marca la fin dl'element ëd lista. * Na riga veujda a fa anandié na lista neuva.
Ëdcò le liste numera a peula avnì a taj motobin organisà a l'é belfé a deje dapress al sens gnun problema	# Ëdcò le liste numerà a peulo avnì a taj ## motobin organisà ## a l'é belfé a deje dapress al sens ### gnun problema
Liste ëd definission e ambelessì la definission ëd soa lista element la definission dl'element n'àutr element la definission dë st'àutr element Che as anandia con un pont e vìrgola. N'element për riga; as peul andesse a cap d'nans dij doj pont, ma bute në spassi dad'nans dij doj pont a fa travajé ël sistema pì ampressa.	; Liste ëd definission : e ambelessì la definission ëd soa lista ; element : la definission dl'element ; n'àutr element : la definission dë st'àutr element
A peul ëdcò fesse dle liste mës-cie ficheje un-a andrinta a l'àutra parej Peul-lo mai mës-cieme ëdcò le liste ëd definission? É :) Coma? A basta mach fé parej a b c	* A peul ëdcò fesse dle liste mës-cie # ficheje un-a andrinta a l'àutra #* parej #; Peul-lo mai mës-cieme ëdcò le liste ëd definission? #: É :) #; Coma? #: A basta mach fé parej #:* a #:* b #:* c