|
Donato di Niccolò di Betto Bardi, mej conossu ‘me Donatello, a l'é nassù a Firense dël 1386 e a l'é mòrt a Firense ai 13 dzèmber dël 1466.
Antrames 1404 e 1408 a l’é andà pi vòte a Roma con sò amis Filippo Brunelleschi.
Dël 1434, Còsim de Médici (dit Còsim ël vej) a l'ha pijalo sota soa protession.
Brunelleschi a l’ha inissià soa formassion sota Ghiberti e Nanni ëd Banco e a l'é stàit assistent ëd Ghiberti ant la realisassion dla prima pòrta dël batisteri ëd Firense.
A l'é stàit prinsipalment scultor e a l'é vardà coma un dij pì grand arnovator dl’art italian-a con Masaccio, Brunelleschi, Ghiberti e Luca della Robbia.
A l'ha travajà dzortut a Firense, ma ëdcò a Sien-a, Roma e Pàdoa.
A l'ancamin a l'é dedicasse dzortut a la scoltura an màrmol (San Giòrs d'Orsanmichele, Abacuch dël cioché ëd Firense) peui, a parte dal 1430, a l'é passà al bronz (Dàvid, Gattamelata, Giudita e Oloferne).
Donatello a l'ha dësvlupà la técnica dël riliev ësgnacà.
- San March (1411-1414, màrmol)
- L'evangelista, con ël còrp un pò dë sbies, as ten scasi an echilibri an sla gamba d'apògg, con l'àutra gamba pogià con legerëssa an sël teren.
- San Giòrs (1415 anviron, goernà al musé dël Bargello)
- Abacuch (1426-1427, màrmol, 195 centim; goernà al Musé dl'euvra dël Dòm a Firense)
- La statua dël profeta Abacuch, stranomà Testa ëd cossa dai fiorentin për soa testa plà, a l'era stàita realisà për le nice dël cioché. La tòga voluminosa a sot-ligna l'ampression ëd mairëssa dël còrp, che tutun a l'é pien d'energìa.
- Banchet d'Eròd (1427, bronz dorà, 60x60 centim, riliev ëd bassin batesimal ant ël batisteri ëd San Gioann ëd Sien-a)
- Dàvid (1430-1433, bronz, autëssa 158 centim)
- A smija che costa scoltura a fussa destinà a na fontan-a. Ël giovo eròe, patanù, a pògia ël pe an sla testa dël gigant Golìa.
- Santa Marìa Madlen-a (1455 anviron, bòsch, 188 centim; goernà al Musé dl'euvra dël Dòm a Firense)
- San Gioann Batista (1457, bronz, autëssa 185 centim; goernà ant ël dòm ëd Santa Marìa Assonta ëd Sien-a)
|
