Ij Salassin a l'avìo fabricà ambelessì dle caban-e e da banda a l'avìo butaje la statua ëd sò dé, ciamà ambelessì Penn, dont ël nòm dj'Alp Penine.
Ij Roman, na vira ch'a l'han batù ij Salassin, al pòst ëd Penn a l'han butà soa divinità Gieuv, che ambelessì a l'é stàit ciamà Gieuv Penin; parèj, ël pòst a l'han dilo Mont-Joux.
A l'han peui tirà su d'arfuge pì grand e goregn, 'me arpar për soe varnison e për coj ch'a passavo.
Apress Costantin, a son dij cristian ch'as anstalo an sël còl për giuté ij viagiator.
Dal 700 al 943 anviron, a-i rivo ij Beneditin a cudì ël leu.
Dal 943 al 990 anviron, ij Sarasin a òcupo ël còl.
Apress, ël passage a l'é sota 'l contròl dij brigant, fin-a ch'a-i riva Bernard ëd Menton ch'a costruiss sò ospissi, livrà dël 1049.
An soa bola dij 28 ëd giugn dël 1177, ël vësco ëd Roma, Lissànder III, a arconòss al Grand San Bernard 78 benefissi, grand e cit, spatarà an Euròpa.
Ël prevòst dël Grand San Bernard a l'é restà a Osta fin-a al 1752 (dal 1270 a l'era ëdcò canònich dla catedral, anté che ij prevòst a j'ero sotrà).
Dël 1475, ël Valèis, anté ch'as trovava ël Grand San Bernard, a l'ha proclamà soa indipendensa e a l'é dëstacasse da ca Savòja.
Ij Savòja, tutun, a l'han seghità a nominé ël prevòst dël Grand San Bernard fin-a a la bola In supereminenti dij 19 d'ost 1752, ëd Benedet XIV, ch'a l'ha decidù ch'a fusso ij canònich dël Grand San Bernard a nominé sò prevòst, antant ch'ij ben dël Grand San Bernard ch'as trovavo ant ij teritòri dij Savòja a j'ero assignà a l'Órdin maurissian.
La sede dij prevòst a l'ha tramudà a Martigny.
Dël 1905, al pian ëd Gieuv, anté che na vira a-i era la statua ëd Gieuv, a l'han inaugurà na statua a Bernard ëd Menton.
Al di d'ancheuj l'ospissi dël Grand San Bernard a l'é 'n leu ëd rancontr e 'd meditassion.
Ël prevòst a l'é Benoît Vouilloz.
