Mas

	Artìcol prinsipal an lenga piemontèisa
	Version an parlà locaj: Astësan Bielèis Canavzan Langhèt Lissandrin Monfrin Noarèis Valsesian Valsusin
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì

Mas Stat: Italia Region: Piemont Provincia: Provincia ëd Lissandria Nòm 'n italian: Masio Coordinà: Latitudin: 44° 52′ 11.1′′ N Longitudin: 8° 24′ 18.6′′ E Autëssa: 142 m s.l.m. Surfassa: 22,23 km² Abitant: 1.385 (2018) Frassion comunaj: Abassìa  Comun dj'anviron: Ansisa (AT), Corgèli (AT), Flissan, J'Ovij, Quatòrdi, Rochëtta Tane (AT), Ser (AT) CAP: 15024 Prefiss tel.: 0131 Còdes ÌSTAT: 006091 Còdes fiscal: F015  Sant protetor: santa Madlen-a  Festa dël borgh: 22 ëd luj  Sit istitussional Mas (Masio an italian) a l'é un comun dël Piemont ëd 1.385 abitant , ant la provinsa ëd Lissandria. Geografìa Ël pais a resta an sle colin-e dël Monfrà ai confin con la Provinsa d'Ast, an sla riva meridional dël Tani. Abassìa (Abazia an italian) a l'è l'ùnica frassion 'd Mas, ma a-i sòn ëdcò le region ëd la Sèra e 'd San Ròch. Stòria Le orìgin ëd Mas a son motobin antiche e a armonto almach a l'Àuta Età 'd Mès, quand ch'ën centr abità a nass grassie a soa posission stratégica për traversé 'l fium e coleghé le tère dl'Àut e dël Bass Monfrà. Ël pais a l'é cità an vàire document tanme Massius (899), Villa Masias (959), Maxius (1081) e as pensa ch'ël topònim a peussa derivé dal latin Ma(n)sum, valadì meison, gròssa cassin-a. Dagià dal sécol ch'a fa XII a ven-o signà dj'at dont as arconòss al paìs na capacità 'd goernesse daspërchiel tanme Comun-a. Dël 1190 ij cónsol ëd Mas a signo 'n tratà con le Comun-e d'Ast e 'd Lissandria, an prometendse agiut scambiévol an cas ëd guère e esension dai pedagi. La tor Le doi Comun-e a intro an possess ëd vàire drit an sël teritòri 'd Mas, ma dël 1212 Ast a dëscoragia Lissandria dal catene dj'àutr e dal 1218 Ast a taca a caté dai proprietari privà àutre part ëd giurisdission. La mità lissandrin-a dle pertinense a l'é pretèisa dël 1229 dal marchèis ëd Monfrà Bonifass, e sòn a fa nasse 'n neuv contrast con Ast. Ant l'istess ann, la Comun-a d'Ast a cata 'l teren ant ël pais anté ch'a ven costruìa la tor ch'a l'é ancora ancheu 'l sìmbol comunal. Mas a resta lijà a Ast për longh temp: dël 1357 la famija astesan-a dij Gutuari a intra an possess ëd la sgnorìa ch'a l'era stàita prima dla famija dij Lané. Dël 1372 la sgnorìa 'd Mas a passa sota al contròl dij Viscont ëd Milan. Dël 1428 jë Sfòrsa a don-o an feod ël pais a la famija dij Valperga, ch'a resto feodatari fin al 1674, quand ch'ël feod a passa ai Civalié 'd Quatòrdi e a j'Olivass. Ël Ducà 'd Milan a passa dal Sinchsent ai possediment imperiaj ëd la Coron-a dë Spagna. A l'inissi dël Setsent, an séguit a la guèra 'd sucession ëspagneula e al sucessiv Tratà d'Utrecht, ël pais a ven cedù al Ducà 'd Savòja 'd Vitòrio Medeo II, che pòch pì tard, dël 1720, a dven ël Regn ëd Sardëgna. D'apress a l'época dla dominassion fransèisa ëd Napoleon Bon-a-part, dël 1815 Mas a torna ant ël Regn ëd Sardëgna e a l'é aministrà sota a la Division (peui Provinsa) ëd Lissandria, a la Provinsa (peui Sircondari) ëd Lissandria e al Mandament ëd j'Ovij. Da vëdde A l'è anteressant la tor ëd Mas, situà ant na traversa dla contrà granda. Amportant ant ël pais a l'è 'cò la gesia parochial dij Sant Marìa e Dalmass. Për andè a j'Ovij a-i é 'l castel ëd Redabò (Redabue an italian). Përsonalità Giovanni Poggio, eròe dle guère d'indipendensa italian-e, nassù a Mas dël 1830; Nicola Cavanna, vësco d'Ast e ëd Rieti, nassù a Mas dël 1916; Aldo e Pierino Perfumo, massà ant ël camp ëd concentrament ëd Mathausen dël 1945, Domenico Perfumo, chìmich emigrà a Roma; ël president ëd la repùblica italian-a Giuseppe Saragat a l'avìa daje n'onoreficensa al travaj, Urbano Cairo, imprenditor, editor e dirigent sportiv, nassù dël 1957 a Milan da genitor ëd Mas. Feste religiose La patròn-a 'd Mas a l'è Santa Marìa Madalèina. La festa patronal a l'è ai 22 ëd luj. Aministrassion Ël sìndich a l'é Giovanni Stefano Airaudo (dal 26/05/2019). Anliure esterne Sit istitussional Arferiment Panorama dla val ëd Tani da la tor ëd Mas