Partìcole I e J

Le partìcole I e J a son un-a dle caràterìstiche pì genite dël piemontèis, e belavans a son ëdcò un-a dle question che pì a son dure d'amprende për chi a l'amprend a scrive. La diferensa antra lor a l'é mach ëd sust, che për lese as leso mideme. A son aglutinant, visadì ch'as amplaco tacà a le paròle për gionteje ëd sust e donca soèns as treuvo andrinta a dle forme compòste. la I locativa An piemontèis, la partìcola I a peul rivé tant coma përnòm verbal dla prima person-a che coma partìcola locativa, visadì coma indicassion ëd pòst. Pr'esempi: mi i diso -> përnòm verbal a-i son doj gat an cusin-a-> locativ Le doe forme a peulo ëdcò combinesse antra lor, coma an: Ma ses-to rivà pròpe an ponta? É, i-i son bele ansima! Grafìa Për scrive na I locativa as dòvra sempe 'l tratin, coma an a-i son, ande-ie a brus, ess-ie ansima e via fòrt. Régola As dòvra na I locativa tute le vire ch'as arspond a la domanda: andova? La J: dativ e oget/soget La partìcola J a l'ha 'cò chila na fonsion dobia, a peul esse un dativ, coma an: a chila a-j diso ch'a l'ha d'andé al mërcà a lor a-j dan quatr dì 'd ferie n'oget/soget, coma an: soget Ij Gòt a j'ero na tribù germànica. Ëd coj-lì a-i në j'é sinch. oget Cole ròbe-lì a j'àusso mach con la gru Dle paròle parej a jë diso soèns an Fransa La J dativa, però, a l'é motobin pì balarin-a dla I coma posission e an piemontèis as peul butela andova ch'a la son-a mej. Donca a ven-o fòra ëdcò dle forme coma: a lor a l'han daje quatr dì 'd ferie ëd dì 'd ferie a lor a l'han dajne quatr Ant lë scond cas as ës-ciàira bin com a coesisto le doe cobie ch'a formo l'oget (ant ës cas-sì montà ant na costrussion partitiva) e 'l dativ Diferensa ëd grafìa A giuta a capì la diferensa antra oget e dativ ëdcò lë stil ëd grafìa diferenta ch'as dòvra. As dòvra ël tratin mach për ij dativ, nopà j'oget as ëscrivo coma dj'artìcoj determinà (che tant da na mira morfològica dj'artìcoj a resto). Sòn a spiega ëdcò codì che ij soget/oget an J a sio sempe pluraj. As trata dla forma plural corispondenta a cola formà con l'artìcol singolar sogetivisà ël/lë/la/lo, coma ant le forme chiël a 'l fa e chila a la dis. La J oget aglutinà, com a l'é belfé capì, a la resta 'cò chila n'artìcol determinà plural ij/jë scurtà, për via che 'l son Ë an piemontèis a l'ha sempe la tendensa a ess-ie ò non ess-ie a sconda ëd com a ven còmod a parlé. Fonsion dl'artìcol përnominà La presensa dl'artìcol përnominà a fa fonsion për evité na colision antra vocaj: chiel a l'anandia 'n travaj fortissé soget ò oget: chila a la dis as treuva con un valor dël soget pì fòrt che nen chila a dis ma nen tant fòrt coma a l'é pro chila ch'a la dis. Régola As dòvra na partìcola J tute le vire ch'as arspond a na domanda: chi/còsa? con valor ëd soget/oget a chi? con valor dativ Eror sòlit La confusion antra I e J a l'é pitòst normal ant ël dovré istintiv dël piemontèis, che tant as leso peui mideme. Na vira sòn a mnava soèns a n'eror an italian, visadì a dovré la forma ci dico al pòst ëd gli dico. St'eror a vnisìa da 'nt l'esse nen bon a capì la diferensa antra i-j diso (ch'a l'é giust) e i-i diso (ch'a l'ha gnun sust). Donca cost-sì a l'é un dij cas andova savej scrive giust an piemontèis a-j giuta a la gent a parlé e scrive mej ëdcò n'italian.