|
Ij Salass a son la prima popolassion conossùa ch'a l'ha abità la Val d'Osta.
A j'ero na popolassion séltica mës-ciasse con d'abitant ligurin ëd Piemont e a j'ero rivà, dantorn al 1200 aGC, da nòrd, goidà da 'n cap ch'as ciamava Cordelus o Cordelianus.
A l'é belfé ch'a fusso amparentà con ij Salio dla comba ëd Ròno.
A j'ero ëd religion druìdica.
A vivìo d'agricoltura, cassa, pësca, dlë sfrutament dle min-e (an sò teritòri a-i ero vàire min-e d'òr) e a praticavo ël comersi a travers ëd j'Alp, passand dal còl dël Grand San Bernard, che lor a s-ciairavo tanme sede dël dé Penin.
Ij sò domini a j'ero nen limità a la Val d'Osta, ma a së spantiavo fin-a a la pian-a passà Ivrèja, an comprendend bon-a part dël Canavèis e dle zòne dël bielèis, fin-a a le part ëd Salussòla.
A l'avìo na cita capital, Cordelia.
Dël 141 aGC ij Roman a mando a l'atach contra ij Salass na gròssa armada, sota a j'órdin d'Apio Clàodi Pulcr, ma a son batù da le part ëd Verolengh.
Antlora Apio Clàodi a-j ciama a Roma n'àotra armada, a la buta ansema a cola ëd Cecil Metel e a ataca torna, vagnand ij Salass an bataja ant j'anviron ëd Massè.
Për fé la pas ij Salass a devo deje ai Roman tut ël Canavèis e ël drit ëd passage a travers la Val d'Osta.
La sitoassion però a-j piasìa nì ai Salass, ch'a j'ero pì nen padron a ca soa, nì ai Roman, soget ëd tansantan a j'amboscade dij Salass.
Aogust a-j manda contra Terensi Varon Muren-a, con l'órdin ëd craseje.
L'euvra a l'é completà dël 23 aGC.
Dij Salass ch'a-i resto cheidun a l'é ancorporà ant le legion roman-e, d'àotri a son vendù 'me s-ciav.
Ancora al di d'ancheuj, ij Salass a son un dj'arferiment ideaj dël pòpol valdostan.
|
