Vas d'Eufròni

Ël vas d'Eufròni, ëdcò ciamà vas ëd Sarpedont, a l'é 'n vas grech con la forma 'd copa a càles, fàit a man apopré dël 515 dal siramista Euxiteo e piturà dal siramògraf Eufròni ant lë stil ëd la siràmica con figure rosse.

Vàire padron

Ël vas, conservà dal 1972 al Metropolitan Museum ëd New York, a vnisìa, miraco, dal ravagi, dël 1971, ëd na tomba etrusca che as trovava davzin a Roma, për esse pì precis a Cerveteri. Ël Metropolitan a l'avìa catalo për un milion ëd dolar da un mërcant american, Robert Hecht Jr., che, sgond lòn che a l'avìa contà, a l'avìa catalo da un mërcant libanèis, Dikran Sarrafian, dont la famija a l'avìa avulo fin-a al 1920.

J'investigassion ëd la procura 'd Roma a l'han concludù che chiel a l'avrìa catalo dël 1972 da Giacomo Medici, un mërcant d'art italian, peui condanà dël 2004 përchè a l'avìa vendù d'euvre d'art robà. Nopà, ai 15 ëd lùj dël 2009, la Cort d'Apel ëd Roma a l'ha disobligà, an manera final, Giacomo Medici da l'acusassion ëd ricetassion.

Dal 2006, la proprietà 'd costa ciadeuvra a l'é stàita arconossùa a l'Italia anté che 'l vas a l'é tornà ant ël gené dël 2008. Dòp che a l'ha fàit part ëd vàire esposission (Màntoa, Roma, Atene), a la fin dël 2009 a l'ha trovà sò colocament final ant ël musé 'd Villa Giulia a Roma.

Descrission

A-i son doe sene: da na banda a-i é 'n fàit ëd la guèra 'd Tròja con la mòrt ëd Sarpedont, fieul ëd Zéus e 'd Laodamia; ël dio Érmes e le përsonificassion dël Seugn e dla Mòrt a n'arpòrto l'ànima an patria. Da l'àutra banda, ëd giovo atenèis "modern", ma ciamà con ëd nòm vèj da le scriture marcà davzin a minca figura, a son rapresentà ant l'assion ëd butesse j'arme anans ëd na bataja.

La técnica con le figure rosse a l'é fàita da 'd figure butà dzora në sfond piturà con vernis nèira. A-i son ëdcò ëd particolar dzor-piturà con na vernis nèira pì slongà. Lë stil naturalìstich ëd coste rapresentassion a l'é tìpich dij siramògraf dla Partìa dij pionié, dl'época Tarda-antica, dont Eufròni a l'era 'l mémber pì famos. L'union ant ël midem vas ëd sene stòriche con ëd sene mitològiche a l'ha la fonsion ëd combiné ansema mit e atualità.

N'iscrission a mostra 'l nòm dël siramògraf e col dël siramista antramentre che n'àutra a dis che "Leagr a l'é bel": costa-sì a l'ha përmëttù 'd coloché 'l vas ant l'época andoa i soma da jë stòrich che Leagr a l'era famos coma l'òmo pì bel ëd la Grecia.