Ël Francó

Ël Francó Stat: Italia Provincia: Provincia d’Ast Nòm 'n italian: Refrancore Coordinà: Latitudin: 44° 56′ 14′′ N Longitudin: 8° 20′ 31′′ E Autëssa: 150 m s.l.m. Surfassa: 13,21 km² Abitant: 1666 (2013) Comun dj'anviron: Ast, Castagnòle Monfrà, Castel d'Anon, Montmagn, Quatòrdi, Viaris CAP: 14030 Prefiss tel.: 0141 Còdes ÌSTAT: 005089 Còdes fiscal: H219  Sit istitussional Ël Francó o Arfrancor (Refrancore an italian) a l’é un comun ëd 1.665 abitant dla provincia d'Ast. Etimologìa dël topònim Ël prim topònim latin dël pòst a l'é Rivus Francorum (Riv dij Franch), che conforma a lòn ch'a në dis Pàol Diàcon a sarìa nàit an memòria dla Bataja dël Francó. “ Qui locus ubi hoc gestum est proelium, Francorum usque hodie Rivus appellatur, nec longe distat ab Astensis civitatulae moenibus Che col pòst-lì për via 'd sossì al dì d'ancheuj a lo diso "Riv dij Franch", e ch'a resta nen vàire distant da 'nt ij mur dla cita sitajòla d'Ast. ” —Pàol Diàcon, Historia Longobardorum, Lìber V, cap. 5 Antra le version atestà dël nòm dël pais an época medioeval, an mes a vàire version italianisà ch'a dan l'amzura dla progressiva penetrassion dël volgar toscan ant j'afé aministrativ, a-i é ëdcò Riu Francor, ch'a smija esse na version fonètica dël nòm dovrà an piemontèis già d'antlora. Stòria La prima mension dël pòst a ven da Pàol Diàcon, ch'a parla dla Bataja dël Francó ën contand la stòria 'd Pertarit. N'esércit ëd Franch a sarìa calà n'Italia për giuteje al nòbil longobard Pertarit, contra Grimoald, àutr nòbil longobard, duca 'd Benevènt ch'a l'avìa massà 'l fratel ëd Pertarit, Godepèrt, e ch'as tenìa Ast e Pavìa sensa avejne drit. Al Francó antlora a-i sarìa sta-ie na chèich fortificassion ëd Grimoald, ch'a l'avrìa fàit la finta dë scapé, ën lassand-la pijn-a 'd vin. Ij Franch, convint d'avej vinsù, a sarìo butasse a fé festa, e Grimoald a sarìa tornà coj sò la neuit, e a l'avrìa massaje tuti antramentr ch'a j'ero cioch e a podìo nen difend-se. Coj pòch Franch ch'a sarìo riessù a dzorvive e a scapé a l'avrìo pen-a fa-ila a passé torna j'Alp për andé a ca. Sòn a sarìa rivà dël 663. La pì part djë stòrich al dì d'ancheuj a chërd che Diàcon a contèissa 'd question vèire. Na mension motobin pì romanzà dë sta bataja, arpijà da cola 'd Pàol Diàcon, a rintrerà peui ant l'épica italian-a squasi 700 agn pì tard, ën vnisend nominà (nen sensa chèich pastiss coj nòm) da l'Ariòst ant sò Orland Furios, ant ël cant XXXIII, stansia ch'a fa 13 e 14. Aministrassion Ël sìndich a l'é Mario Mortara (da l' 8/06/2009). Anliure esterne Sit istitussional Bibliografìa Vergano, Lodovico (1990). Storia di Asti. Cavlimor: Gribàud editor.