Grondòuna

Grondòuna     Stat: Italia Region: Piemont Provincia: Provincia ëd Lissandria Nòm 'n italian: Grondona Coordinà: Latitudin: 44° 41′ 47.9′′ N Longitudin: 8° 57′ 58.2′′ E Autëssa: 303 m s.l.m. Surfassa: 25,94 km² Abitant: 498 (2017) Comun dj'anviron: Arquà, Borghet Borbaja, Isola del Cantone (GE), La Ròuca, Vigneule CAP: 15060 Prefiss tel.: 0143 Còdes ÌSTAT: 006085 Còdes fiscal: E191  Sant protetor: san Sebastian  Festa dël borgh: 20 ëd gené  Sit istitussional Grondòuna (Grondona an italian, Grondonn-a an lìgure) a l'é un comun dël Piemont ëd 498 abitant , ant la provinsa ëd Lissandria. As treuva ant l'Apenin Lìgure, ant la cita val dël torent Spinti, ch'a nass an Liguria e a confluiss ant la Scrivia. Stòria Ant l'àuta Età ëd mes Grondòuna a l'era anfeoda sota ij Marchèis ëd Gavi, ch'a la ten-o për cont dla Comun-a 'd Pavìa. Dël 1176 ël pais a passa sota 'l contròl dla Comun-a 'd Torton-a. A l'inissi dël sécol ch'a fa XIII la sgnorìa dël pais a l'é ancor spartìa antra jë sgnor de Grondona e ij marchèis ëd Gavi, ma dël 1210 tùit ij drit feodaj sël pais a passo a jë sgnor de Grondona, ch'a fan sarament ëd fidelità a la Comun-a 'd Torton-a. Dël 1259 Grondòuna as costituiss coma Comun-a ma a manten ij sò lijam ëd dipendensa feodal. Ant ij sécoj sucessiv, Grondòuna a passa an proprietà a la famija genoèisa dij Fieschi, ch'a riesso a tnìla 'dcò quand che dël sécol ch'a fa XV tuta la region a passa sota al Ducà 'd Milan. La tor dël castel Dël 1547, an séguit al faliment ëd la Congiura dij Fieschi a darmagi d'Andrea Doria, Grondòuna a passa a la famija Dòria, ch'an na fa Feod Imperial, valadì teritòri ch'a dependìa diretament da l'Imperi Roman Sacrà ma antitolà e goernà da le famije nòbile 'd Génoa, tanme bon-a part ëd l'Oltragiov geonèis. Dagià dël 1560 ël Feod Imperial ëd Grondòuna a passa a la famija Malaspin-a, ch'a la ten fin-a al 1797. Dal 1797 al 1805 Grondòuna a fa part prima dla Repùblica Lìgure, e peui ëd l'Imperi Fransèis ëd Napoleon Bon-a-part. Dël 1815 a intra ant ël Regn ëd Sardëgna. Dal 1819 al 1859 a l'é comprèisa ant la Provinsa ëd Neuve, sota la Division ëd Génoa. Dal 1859, an séguit a la riorganisassion aministrativa dël Decret Rattazzi (Lèj n.3702, 23 otóber 1859) a passa ansema a tut ël Circondari ëd Neuve a la Provinsa ëd Lissandria e al Piemont. Monument Castel An rivand da la bassa val as vëdd da lontan la tor dël castel ëd Grondòuna, isolà an sla sima dël Mont Asserel. A l'é tut lòn ch'a resta dël castel edificà dël 1181 për volèj dël vësco 'd Torton-a e ch'a l'ha seguì le sòrt dël pais fin al 1797, quand ch'a l'é stàit bandonà. A l'avìa na forma slongà, con tre tor silìndriche e na capela. Dël 23 d'avril 1934, ël mont a l'é franà sël pais, an fasend na desen-a 'd vìtime. Ancheuj a resta mach na tor, fornìa d'un portal an pera e con ancora chèich trassa dij bòrd sporzent ch'a sostenìo 'l caminament ëd ronda an bòsch. Faciada dla piev romànica ëd Santa Maria Piev ëd Santa Maria Paralela a la strà ch'a porta al paìs da Arquà, as treuva la cesa 'd Santa Maria Assunta, davzin al camposant. La cesa a conserva part dël sò aspet romànich original, an essend stàita edificà antra ij sécoj ch'a fan XII e XIII. A dipendìa da la giurisdission ëd la cesa 'd San Vitor a Borghet Borbaja. A l'é peui stàita modificà e amplià a la mità dël sécol ch'a fa XVII (1645-1647). La cesa a l'ha 'n portal an pera sormontà da n'arch a tut sest, con sculpìa na cros antra tre gili e la man benedisenta 'd Nosgnor. Ël cioché, a pianta quadra, a l'ha quatr pian se da cornis a dent ëd ressia e archet pénsij. La cela dla ciòca a l'ha dle overture a bìfora con pilatrin sormontà da capitel. Tor ëd San Colomban Ant ël camposant ëd la frassion Varian-a a s'àussa 'n cioché isolà. A l'é tut lòn ch'a resta dla cesa 'd San Colomban. Soa autëssa e la forma dla cela a fan pensé che la tor a l'avèissa la dobia fonsion ëd cioché dla cesa e 'd tor d'anvistament con un but difensiv. Vista dël paìs Aministrassion Ël sìndich a l'é Silvio Barbieri (dal 06/06/2014). Anliure esterne Sit istitussional Arferiment