La Priosa

La Priosa Stat: Italia Region: Piemont Provincia: Provincia ëd Lissandria Nòm 'n italian: Predosa Coordinà: Latitudin: 44° 45′ 09.2′′ N Longitudin: 8° 39′ 30.0′′ E Autëssa: 136 m s.l.m. Surfassa: 33,01 km² Abitant: 2.010 (2018) Comun dj'anviron: Basaluss, Bòsch Marengh, Carpnèj, Casal Sirmé, Cavirià, Castelspèina, Ël Castlass, Fërsnèira, La Ròca, Tsé CAP: 15077 Prefiss tel.: 0131 Còdes ÌSTAT: 006140 Còdes fiscal: H021  Sant protetor: Natività 'd Maria  Festa dël borgh: 8 dë stèmber  Sit istitussional La Priosa (ëdco La Piriosa ant la parlà local, Predosa an italian) a l'é un comun dël Piemont ëd 2.010 abitant , ant la provinsa ëd Lissandria. Ël pais a resta sël piuvent ossidental ëd la comba dël torent Òrba e sò teritòri a comprend ëdcò l'àuta pian-a lissandrin-a an diression ëd la comba dla Bormia. Stòria La cesa dla Natività Fin a l'ann 1000, le rive dl'Òrba a son stàite coèrte 'd bòsch e 'd na vegetassion satìa: j'anteress ëd l'òm a l'ero mach lijà a la cassa a j'animaj ch'a popolavo coste bande (serv, singial, luv e luve ravasse) e nen a l'agricoltura. La tèra, pòch creusa, a l'era nen fèrtil për via dle tante pere ch'a formo la trassa detrìtica arlongh al cors dël fium. L'istess topònim ëd l'abità a s'arferiss a costa caraterìstica e a l'é atestà tanme Petrosa, pròpi për armarché la presensa 'd pere. Ij prim document ch'a testimònio l'esistensa dla Priosa a armonto al sécol ch'a fa XII, quand ch'ën pais con n'arsèt a ven fondà da l'union ëd quat sènter pì cit. Soa importansa a chërs dël sécol ch'a fa XIII përché la Comun-a 'd Lissandria, la Repùblica 'd Génoa e 'l Marcheisà ëd Monfrà a sancisso n'acòrdi për la costrussion ëd na strà neuva an sla snistra dl'Òrba, ciamà strà dij Cavalé, për agevolé ij comersi antra Lissandria e Génoa. Dal 1390 la Priosa a l'é part dël quartié lissandrin ëd Gamond e a segue le sòrt ëd la sità. Dël 1430 ij cont Becarìa a ven-o anfeodà dël teritòri dai Viscont e a edìfico 'n castel. Dël 1450 ël pais a l'é ocupà da Filip Spìnola e da Luigi de Montagna Castro Pallavicini për cont dël marchèis Vielm ëd Monfrà. Da la Priosa a parto le incursion ëd Filip Spìnola ai darmagi dël Ducà 'd Milan e dla Repùblica, ch'a sërco a longh d'assedié 'l castel. L'assedi a va anans për doi agn ma sensa sucess e sòn a marca 'n deteriorament ëd l'aleansa antra Milan e Génoa. Ël Munissipi A la fin, Filip Spìnola a ven invità a traté diretament con Fransesch Sfòrsa ma a dëspariss an circostanse misteriose. Dël 1454 a l'é signà la pas antra 'l Ducà 'd Milan e 'l Monfrà, e la Priosa a passa sota al control ëd Milan, ch'a l'anfeoda torna a la famija Becarìa ch'a resta an possess dël pais fin al 1591. Dël 1619 ël feod a l'é vendù a la famija Guasch ëd Soleri. Dël 1707, an séguit a la guèra 'd sucession ëspagneula e al sucessiv Tratà d'Utrecht, la Priosa a passa al Ducà 'd Savòja 'd Vitòrio Medeo II e pì tard al Regn ëd Sardëgna. D'apress a l'época dla dominassion fransèisa ëd Napoleon Bon-a-part, dël 1815 a torna ant ël Regn ëd Sardëgna e a l'é aministrà sota a la Division (peui Provinsa) ëd Lissandria, a la Provinsa (peui Sircondari) ëd Lissandria e al Mandament dë Tsé. Dël 1929 al Comun ëd la Priosa a ven-o cedù ij teritòri ëd Castelfer e 'd Mantoan-a, ch'a l'ero porsion dëstacà dël Comun ëd Lissandria. Aministrassion Ël sìndich a l'é Giancarlo Rapetti (dal 27/05/2014). Anliure esterne Sit istitussional Arferiment La piassa e la cesa con la fiòca