Ludwig Boltzmann

Fìsich. Ludwig Eduard Boltzmann a l'era nassù a Vien-a ai 20 ëd fërvé dël 1844. Theorie der Gase mit einatomigen Molekülen, deren Dimensionen gegen die mittlere weglänge Verschwinden, 1896 Con ij sò travaj, Boltzmann a l'é stàit un pionié dla fìsica statìstica e a l'ha butà le fondamente dla mecànica statìstica. Ant j'agn 1870 Boltzmann a l'ha elaborà soa teorìa atòmica dij gas, ch'a l'ha tratà an soa forma quantitativa moderna, an otnend l'ansidita equassion ëd Boltzmann e an dasend na dimostrassion matemàtica ëd lòn ch'a l'ha ciamà ël teorema H. Sò but a l'era col ëd derivé la sconda lej dla termodinàmica da le lej ëd base dla fìsica con ël model atomista dla materia. Ij travaj ëd Boltzmann a son ëstàit atacà con fòrsa da tuta na scòla ëd pensé arpresentà da përson-e tanme Ernst Mach e Wilhelm Ostwald, ch'a fortìo che le teorìe fìsiche a dovèisso traté mach dle quantità osservàbij da na mira macroscòpica e arpossé dij concet mach ipotétich tanme j'àtom. Viaman pi soget a djë stat ëd depression, Boltzmann a l'é massasse a Duino ai 5 dë stèmber dël 1906. Pòch temp apress, l'esperiment ëd Perrin dël 1908 an sël moviment brownian e col dla stissa d'euli ëd Millikan a l'han fornì un sostegn diret e sclint a la strutura atòmica discreta dla materia. A pòrto sò nòm Costanta ëd Bolzmann Equassion ëd Boltzmann Lej e costanta dë Stefan-Boltzmann Lej ëd distribussion ëd Maxwell-Boltzmann Teorema H ëd Boltzmann Euvre prinsipaj Vorlesungen über Gastheorie (Lipsia, 1896-1898)