Norberto Rosa

Biografìa Norberto Rosa a l'era nassù a Vian-a ij 3 ëd mars dël 1803, a l'é sempre vivù ant la Val Susa e a l'é mòrt a Susa ël 24 ëd giugn dël 1862 . Rosa a l'avìa fàit jë studi universitari a Turin. Dël 1830 a l'ha fità e peui catà na piassa da procurator legal a Susa e a l'ha anandià soa cariera legal. A l'é stàit poeta, musicista, pitor e giornalista, an colaborand con ël Messaggere Torinese e la Gazzetta del Popolo. A l'ha fàit ëdco ël proveditor a jë studi a Susa. Ël pare ë Rosa a l'é mòrt che chiel a l'era ancor assè giovo e, 'me ch'a conta chiel midem an na soa biografìa, s'esperiensa a l'ha rendulo difissios contra la categorìa dij médich. Dël 1852 a l'ha marià soa novoda Laura Valetti. La cobia a l'avrà quatr masnà, dont tre a dzorvivran al pare. L'esperiensa polìtica Ai 22 ëd gené dël 1849 Rosa a l'é stàit elegiù diputà ant ël colege ëd Condòve e a l'é stàit parlamentar për ij prim ses mèis ëd col ann. Con la neuva legisladura a l'é stàit torna elegiù, ma a l'ha arnonsià a l'ufissi. L'euvra poética A l'ancamin Rosa a l'ha publicà soens dzora al Parnas Piemonteis ëd poesìe, fàule e artìcoj, për peui slontanesse an manera polémica apress d'avèj conossù, dël 1840 anviron, la poesìa ëd Brofferio. Da col moment, da satìrica e moralìstica, soa poesìa a l'é dventà d'antonassion pì polìtica e sivila. Soa euvra poética, spatarà ansima a giornaj e feuj volant, a l'é stàita publicà an volum mach dël 1988. Euvre I cattivi medici, poemetto piemontese (Susa, 1832) Le strade ferrate, sestine piemontesi (1840) Norberto Rosa a dubitava che le stra ferà as podèisso fesse ëdcò an Piemont: che Nosgnor benedet am lassa vive pa mach ... sent e sinquanta o dosent agn Ij piasì (1844) Ij vers finaj dl'euvra : Rije 'd costi fabiòch carià 'd pajëtte, ch'a regno për la grassia dle manëtte, con la speransa ch'as na vado un di, a l'é 'l re dij piasì. Inno dij piemontèis Panegirich d'San Martin (1848) Ij vers finaj dl'euvra: Contra un pòpol solevà ch'a veul rompe soa caden-a, i-é nen Austria ch'a ten-a; gnanca 'l diav a la dis pa! La plebe del Parnas Chèich vers dla canson : Am fam rije a crëpa pansa Coj poeti da bon pat Ch'as dan 'd ton e d'importansa E ant ël fond a son 'd savat! Tra soe fàule a son da arcordé: La vorp e la mascrada La farfala e la lumassa Arferiment bibliogràfich për chi a veul fé dj'arserche pì ancreuse Gianrenzo P. Clivio - Profilo di storia della letteratura in piemontese