Sele (AT)

Sele     Stat: Italia Provincia: Provincia d’Ast Nòm 'n italian: Celle Enomondo Coordinà: Latitudin: 44° 51′ 28′′ N Longitudin: 8° 7′ 29′′ E Autëssa: 234 m s.l.m. Surfassa: 5,59 km² Abitant: 481 (2010) Comun dj'anviron: Antignan, Ast, Riasch, San Damian CAP: 14010 Prefiss tel.: 0141 Còdes ÌSTAT: 005034 Còdes fiscal: C440  Sit istitussional Sele (Celle Enomondo an italian) a l’é un comun ëd 477 abitant dla provincia d'Ast. A fa part dla Comun-a Colinar ëd le Colin-e Alfé e a resta a 10 chilòmeter da n'Ast. Sele a l’ha n’estension ed 5,51 chilòmeter quàder. Sò sant protetor a l'é San Ròch. Teritòri Ël teritòri comunal a resta antra le comun-e d'Ast, Antignan, Sisterna, Tijòli, Riasch, San Martin, San Damian. A l'é traversà da ‘l Bòrbor. Ël Bòrbor a l'é na dòira ch'a nass ant la comun-a ëd Vëssa ant ël Roé an provincia ëd Coni. As campa ant ël Tani an Ast dòp avej bagnà le comun-e ëd Canal, San Damian e Sele. Soa longhëssa l'é ëd 43 chilòmeter. Stòria Ël nòm dël pais as treuva per la prima vòta scrit “Cellae Astensis” ant un papé dl'899 dël vësco d'Ast. Dël 992 ël pais a passa al Monasté ëd la Novalèisa. Dël 1041 l’imperator Enrich III a dis che Sele a l’é dla Cesa d'Ast. Ant un papé dl'Età 'd mes a risulta dla Comun-a d'Ast. Dël 1356 j'abitant ëd Sele a fan at d'armëtse volontariament al Marchèis ëd Monfrà, dop des agn ël Vësco d'Ast a lo passa ai Malabajla. Dël 1613 ël pais a passa a Ca Savòja che a lo anféodo a Gasprin Berlingè. Ij Berlingè a comando fin-a al 1688 (dzorpì dij Berlingè, ant sto temp-sì a-i passo 'd cò autri padron), ma ‘l 22 mars dël 1688, Gasprin Federich Berlingè, arditè dla Sgnorìa ëd Sele pijà da la mare Vitòria, a vend tut lòn che ai restava 'd Sele e Vajarè a Gioanin Carl Ramelli che 'l 25 agost dl’istess ann a ven nominà Cont ëd Sele, tìtol ch'a tramandrà ai sò dissendent. Ij Cont Ramelli a continuo a essi jë sgnor dël pais ëd Sele fin-a al 1793 ma ancora al dì 'd ancheuj a l'han ël tìtol ëd Cont-Sgnor ëd Sele e a son afessionà al pais. Dal 1 fërvé 1863, për decret dël Re d'Italia Vitòrio Emanuel II, la comun-a as ciama pì nen Sele d'Ast, ma Sele Enomond, un cambiament për arconòss-lo da j'àutri Sele che a-i é an Italia. Monument La cesa parochial antitolà a San Martin e Sant’Antòni Abà La cesa antitolà a San Ròch La cesa antitolà a San Vincens Ferreri a Merlasa Le capele e ij pilion për la campagna ch’a circonda ‘l pais Ël castel Ëd sigur dël 1041 ël castel ëd Sele a l'è stà riconossù dij vësco d'Ast, a soa vòta a l'è stà catà e vendù vàire vire, a l'han modificalo an pì part; a smija che ant ël ‘700 ij Ramelli l’han dësblalo e dovrane ij mon për fé la neuva ca. La cesa A l'é stàita batìa ant l'istess temp dël castel, e a l'ha subì motoben ëd modificassion ant ël Setsent e ant l'Eut-sent fin-a rivè al 1961 quand a l'è stàita rinovà completament. Frassion Sele a l'ha mach na frassion, Merlasa che a vanta la presensa 'd na cesa (dla fin dël Setsent) antitolà a San Vincens Ferreri. Feste Vijé, cudì e canté ‘l prim saba ëd luj Festa patronal ëd San Ròch ai 15 d’agost con l' radun ed Vespe, moto e machine ed na vòlta e la sagra del barbera e l'concors ed le torte faite da le tote e le madame 'd Sele Festa ed la Pizza a Merlasa a la fin d' magg Festa ed la Pizza an piasa a la fin d' giugn Festa ed la Pizza d' Autun an piasa a l'inisi d'otober Aministrassion Ël sìndich a l'é Andrea Bovero dal 2014.