Pistòja

Pistòja        Stat: Italia Provincia: Provincia ëd Pistòja Nòm 'n italian: Pistoia Coordinà: Latitudin: 43° 56′ 0′′ N Longitudin: 10° 55′ 0′′ E Autëssa: 67 m s.l.m. Surfassa: 236,17 km² Abitant: 90.363 (2016) Comun dj'anviron: Cantagallo, Alto Reno Terme, Marliana, Montale, Quarrata, Sambuca Pistoiese, Serravalle Pistoiese, Agliana, Lizzano in Belvedere, San Marcello Piteglio CAP: 51100 Prefiss tel.: 0573 Còdes ÌSTAT: 047014 Còdes fiscal: G713  Sant protetor: San Giaco  Festa dël borgh: 25 ëd luj  [ Sit istitussional] Pistòja (Pistoia an italian) a l'é na sità dla Toscan-a d' 86.514 abitant, capleugh ëd l'omònima provinsa. Geografìa Pistòja a resta antra ij contrafòrt ëd j'Apenin e le caden-e ëd colin-e dël Montalban, ant un leu na vira amportant për le comunicassion con l'Emilia (a travers ël pass dla Porëtta, Bològna a l'é a 98 chilòmeter), antra ij cors d'Ombron e Bran-a. Stòria Bele che ant la region as sio trovasse dle reste 'd colònia etrusca, la sità 'd Pistoriae a l'é stàita fondà mach dël II sécol aGC dai roman, për serve da pòst d'arforniment durant la guèra contra ij ligurin. An época roman-a, ël cit abità a l'era fortificà (Oppidum Pistoriense). Ant ij sécoj apress la sità a l'é nen ëspantiasse e parèj le neuve muraje, tirà su an época longobarda (sconda mità dël sécol ch'a fa VIII), a son andàite dapress al përcors ëd cole roman-e. Ij longobard a l'han fàit ëd Pistòja soa residensa real. Ma a l'é an efet mach dël 1115, apress la mòrt ëd la contëssa Matild, che la conomìa dla sità a ancamin-a a andé bin grassie al comersi e a la fabricassion dij tëssù. Pistòja a l'é un-a dle prime sità a le quaj la borzoasìa, sustand l'autonomìa, a l'ha dàit na soa constitussion comunal, dël 1117. Antra ij sécoj ch'a fan XII e XV a-i riva a Pistòja un perìod d'arnovament urban: a së slarga ël murajon ëd cinta, le cese parociaj dël prinsipi dl'età ëd mes a son ambelìe e as batisso tante neuve costrussion, sivile e religiose. A cost'época vàire artista ëd sità davzin-e, dzortut ëd Pisa e Firense, a rivo a Pistòja. Ël sènter dla sità a l'ha goernà fin-a a ancheuj le caraterìstiche stòriche dl'época ant la qual la comun-a autònoma a l'era a sò cò. Tradissionalman fidel a l'imperator, Pistòja a l'era tròp débol da na mira polìtica e econòmica për soporté la pression përmanenta ëd Luca e Firense. Dël 1324 as sotmet a la dominassion fiorentin-a. Goernanda chèich autonomìa, durant ël sécol ch'a fà XIV j'abitant a l'han podù batì un ters murajon ëd cinta, an gran part conservà. Conomìa A l'é un sènter aministrativ, comersial e andustrial da la produssion motobin diversificà, bin antëgrà - bele che an na posission dë scond pian - ant la granda e rica àrea metropolitan-a ch'a pija ëdcò Firense e Prato. Leu d'anteresse Ël Dòm dij Sant Zen e Giaco La cesa ëd Sant Andrea Vardé ëdcò UFIP Aministrassion Ël sìndich a l'é Renzo Berti (dal 26/05/2002 -second mandà: 2007-). Anliure esterne Ël dòm Sit istitussional