Borgorà

Borgorà     Stat: Italia Region: Piemont Provincia: Provincia ëd Lissandria Nòm 'n italian: Borgoratto Alessandrino Coordinà: Latitudin: 44° 50′ 11.0′′ N Longitudin: 8° 32′ 24.4′′ E Autëssa: 105 m s.l.m. Surfassa: 6,60 km² Abitant: 570 (2018) Comun dj'anviron: Carenten, Ël Castlass, Frasché, J'Ovij CAP: 15013 Prefiss tel.: 0131 Còdes ÌSTAT: 006019 Còdes fiscal: B029  Sant protetor: san Bërnard  Festa dël borgh: 20 d'ost  Sit istitussional Borgorà o Borgorat (Borgoratto Alessandrino an italian) a l'é un comun dël Piemont ëd 570 abitant , ant la provinsa ëd Lissandria. Ël pais a resta ant la pian-a lissandrin-a, a sud-òvest dël capleugh, an sla riva ossidental ëd la bassa val ëd la Bormia. Stòria La nàssita ëd Borgorà a l'é nen documentà con certëssa: a-i é chi ch'a pensa ch'ël pais a sìa dësvlupasse a parte da na mansio roman-a, valadì na stassion ëd sosta davzin a në svass an sla Bormia (a l'é documentà l'esistensa 'd na località 'd dubia colocassion ciamà Baldiratium); àutri studios a lijo la fondassion dël pais a l'época longobarda e a identìfico për ël topònim la combinassion ëd le paròle germàniche Burg (borgh) e Rat (lèj, giudissi), an disend ch'a podìa essje l'abitassion dëstacà dël giùdes ëd Gamond (ancheuj Ël Castlass); àutri ancora a penso che l'etimologìa dël nòm a peussa esse lijà a la presensa dla famija local dij Rat. Ij prim document ch'a mostro l'esistensa 'd Borgorà a armonto mach a l'inissi dël sécol ch'a fa XIII, con n'at notaril colegà a la cesa parochial. A livel polìtich, ël pais a l'é sèmper stàit lijà a le sòrt ëd la Comun-a 'd Lissandria, an fasend part ëd soa giurisdission prima tanme Corp Sant (teritòri sota giurisdission direta) e dal sécol ch'a fa XV tanme Tèra Separà. Dal 1316 a l'é passà sota al contròl dël Ducà 'd Milan, goerna dai Viscont. Dël 1392, ël cont Gioann III d'Armagnac a dà feu al pais, ant jë scontr antra milanèis (ghiblin) e fiorentin (guelf) për ël domini an sl'Italia Stentrional. Dël 1402, a la mòrt ëd Gian Galeass Viscont, ël capitan casalèis Facin Can a s'anpadroniss ëd Lissandria. L'ann dòp, ij lissandrin guidà da esponent ëd famije locaj, a profito dl'assensa dël capitan për dé 'l vìa a na solevassion. Quand che Facin Can a torna a Lissandria, a la buta sota assedi e ant jë scontr Borgorà a ven devastà. Dël 1438 Filipp Maria Viscont a don-a 'l pais an feod a Simonino Ghilini, sò segretari. Dal 1535 ël Ducà 'd Milan a passa ai possediment imperiaj ëd la Coron-a dë Spagna. Dël 1658 Borgorà a ven Comun-a autònoma. A l'inissi dël Setsent, an séguit a la guèra 'd sucession ëspagneula e al sucessiv Tratà d'Utrecht, ë pais a ven cedù al Ducà 'd Savòja 'd Vitòrio Medeo II, che pòch pì tard, dël 1720, a dven ël Regn ëd Sardëgna. D'apress a l'época dla dominassion fransèisa ëd Napoleon Bon-a-part (ch'a ved la costrussion ëd na neuva strà arlongh la Bormia), dël 1815 Borgorà a torna ant ël Regn ëd Sardëgna e a l'é aministrà sota a la Division (peui Provinsa) ëd Lissandria, a la Provinsa (peui Sircondari) ëd Lissandria e al Mandament ëd Cassèine. Dël 1858 ël pais a l'é colegà con la ferovìa grassie a la costrussion ëd la linia ch'a uniss Lissandria a Àich a Cairi e a la Provincia ëd Savon-a. Aministrassion Ël sìndich a l'é Simone Bigotti (dal 30/03/2010, scond mandà dal 31/05/2015). Anliure esterne Sit istitussional Arferiment La stassion dij tren