La cesa medieval ëd San FranseschJ'artrovament archeològich a l'han mostrà ch'ël teritòri 'd Cassèine a l'é stàit popolà fin dal Neolìtich. An época protostòrica a l'era abità da popolassion ligurin-e dla branca che ij roman a ciamavo Statielli. D'apress a la conquista roman-a, ël teritòri e ij sò abitant a subisso na gradual romanisassion. A l'era traversà da doi strà: la Via Aemilia Scauri ch'a mnava da Derthona (ancheuj Torton-a) a Vada Sabatia (ancheuj Vado Ligure) e na strà ch'a mnava da Aquae Statiellae (ancheuj Àich) a Forum Fulvii (ancheuj Ra Vila, frassion ëd Lissandria). J'ansediament a dovìo esse 'd tipologìa rural, e da sòn a podrìa essje nà la tradission ch'ël topònim a derivèissa da la presensa 'd tre grup ëd cassin-e (ël cassus a l'era 'n compless dë stale con abitassion), peui unisse ant l'Età 'd Mès për formé l'abità atual. La prima atestassion ëd l'esistensa dël pais a armonta a la fin dël sécol ch'a fa X, quand ch'a l'é cità tanme Cassinae. Ël prim borgh fortificà (ciamà castrum) as trovava davzin a j'atuaj Palass Comunal e cesa 'd San Fransesch, an posission stratégica riaussà rispet a l'area dj'anviron. Cassèine a l'é assegnà da j'imperador da prima al Contà d'Àich, peui al sò Vëscovà. Dantorn al castrum a chërs n'insediament che, antra ij sécoj ch'a fan X e XIII, a assum sempe pì consistensa, fin-a a dotesse 'd na forma d'autonomìa comunal, ëdcò grassie a la nàssita dla neuva sità 'd Lissandria. Dël 1161, l'imperador Federich I Barbarossa a invest Vielm ëd Monfrà dël feod ëd Cassèine e a lo cita tanme oppidum, valadì pais fortificà con muraje, tor e 'n castel an sla sima dla colin-a. Palass CutticaA sconda dl'anfluensa polìtica dël moment, Cassèine a l'é aleà 'd Lissandria e 'd Milan (ch'a stasìo da la part dij Guelf) o dël Monfrà e 'd Génoa (ch'a stasìo da la part dij Ghiblin). Dal sécol ch'a fa XIV, ël pais a passa sota al contròl dël Monfrà o dël Ducà 'd Milan: dël 1356 l'imperador Carl IV ëd Lussemborgh a da an feod Cassèine a Gioann ëd Monfrà ma già dël 1380 Gian Galeass Viscont a l'é elegiù Vicari con diplòma dl'imperador Venceslao ëd Lussemborgh.
Dël 1404 Cassèine a l'é ocupà da Facino Can, capitan ëd ventura al servissi dël Ducà 'd Milan che an coj agn-lì a andasìa costruendse na sgnorìa përsonal ant ël Lissandrin. Dël 1448 la Repùblica Ambrosian-a a conced ël feod a Antonio e Accorsino Zoppi, ma chèich agn dòp Fransesch Sfòrsa al don-a al marchèis Vielm ëd Monfrà, che dël 1491 a conced jë Statù Comunaj. Dël 1492 a passa torna al Ducà 'd Milan sota Gian Galeass Sfòrsa. Dël 1535 Cassèine a fa sarament ëd fideltà al Ducà 'd Milan e dël 1536 a l'imperador Carl V d'Asborgh. Dël 1577 ël feod a l'é catà dal marchèis Cesare Cuttica al pressi 'd 61.900 scu milanèis. Dël Sessent con le Guère 'd Sucession dël Monfrà, ël teritòri comunal a l'é batù pì vòte da le armà inimise e a l'é devastà prima da j'ëspagneuj, peui dël 1644 dai fransèis; ël castel a ven campà giù an cost perìod-sì. Dël 1707, an séguit a la Guèra 'd Sucession Ëspagneula e al sucessiv Tratà d'Utrecht, Cassèine a passa al Ducà 'd Savòja 'd Vitòrio Medeo II e pì tard al Regn ëd Sardëgna. D'apress a l'época dla dominassion fransèisa ëd Napoleon Bon-a-part, dël 1815 a torna ant ël Regn ëd Sardëgna e a l'é aministrà sota a la Division (peui Provinsa) ëd Lissandria, a la Provinsa (peui Sircondari) ëd Lissandria e a l'é a cap d'ën Mandament ch'a comprend ëdcò Borgorà, Frasché e Gamaleri. Ant l'Eutsent ël pais as dësvlupa fòra dai confin ëd le vèje muraje, as costruisso neuve strà për Ricaldòn, Àles e Castelneuv. Dël 1857 a nass la ferovìa ch'a va da Lissandria a Savon-a e a son edificà tre stassion ant ël teritòri comunal.
_03.jpg)
